Του ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

Σε έναν όλο και πιο διασυνδεόμενο κόσμο ο φόβος, σε σημαντικό μέρος των πολιτών και ειδικά των πιο φτωχών λαϊκών στρωμάτων, αναδιατάσσει ισορροπίες και "οδηγεί" τις εξελίξεις.

Ήδη η Ευρώπη είναι διαιρεμένη με το 45% των λιγότερο μορφωμένων και ηλικιωμένων να θεωρεί απειλή την υφιστάμενη μορφή παγκοσμιοποίησης σύμφωνα με πρόσφατες -"eupinions", του Bertelsmann Stiftung- έρευνες.Αυτό επηρεάζει και καθορίζει πολιτικές συμπεριφορές τόσο των πολιτών, που είναι επιφυλακτικοί απέναντι σε μεταβολές, όσο και των κεντρο-ευρωπαϊκών ελίτ που κλείνονται ακόμη πιο πολύ -από το προσφυγικό έως την οικονομική πολιτική- όπου το δόγμα "λιτότητα και ανάπτυξη" είναι ακλόνητο.Μπορεί ο φόβος να αξιοποιείται από λαϊκιστές ή ακροδεξιά μορφώματα και αρκετοί να βρίσκουν ομοιότητες με την περίοδο του μεσοπολέμου "παραβλέποντας" το τεχνολογικό περιβάλλον και την πρόοδο που έχουν οριστικά γκρεμίσει τα τείχη επικοινωνίας και των παραδοσιακών μορφών φύλαξης των κρατικών συνόρων. Η περιχαράκωση σε παλιές μεθοδολογίες (και αυτό ως φόβος χαρακτηρίζει και τους κυβερνώντες ή τα καθιερωμένα κόμματα αφού τον ενσωματώνουν) προσθέτει προβλήματα και αυξάνει αδιέξοδα.

Το ζητούμενο είναι ανοιχτά, και όχι κλειστά, μυαλά να οδηγούν με πυξίδα αξίες και αρχές αντί το φόβο, με την γνώση και όχι την οργή τα πράγματα. Ακούγεται έντονα μετά και το δημοψήφισμα στην Ιταλία ότι "όποιος πάει στο λαό την πατάει" και έτσι αποκρύπτεται το πώς πάει και πότε πάει κανείς. Το κυριότερο όμως ότι ή διαφάνεια και η συμμετοχή των πολιτών στην λήψη των αποφάσεων δεν μπορεί να εξαντλείται με κάλπη - εκλογική ή δημοψηφισματική - αλλά είναι υπόθεση καθημερινή, δηλαδή διαρκούς, λειτουργίας των θεσμών και των σύγχρονων δημοκρατιών και κοινωνιών. Το έλλειμμα εμπιστοσύνης για ότι έρχεται από "πάνω" δεν καλύπτεται με κινήσεις πάλι από "πάνω" αν δεν υπάρχει έδαφος και παράλληλες διεργασίες από "κάτω".

Έτσι ακόμη και η τρίτη ελάφρυνση του χρέους από την αρχή των μνημονίων -για να έρθουμε στα δικά μας- είναι βήμα αλλά υπάρχει απόσταση "αισιοδοξίας" των πάνω και των κάτω αφού η αποτύπωση του - με την βαριά φορολογία, τον φόβο του δημοσιονομικού κόφτη και των μεταρρυθμίσεων με την προκρούστεια λογική για τα εισοδήματα ή τα δικαιώματα - δεν έχει κάποια άμεση ανακούφιση και δεν διαφαίνεται για τα επόμενα τρία ή επόμενα χρόνια (ίσως από δεκαετία) με αποτέλεσμα ή απαισιοδοξία των κάτω να μην κάμπτεται παρά το ότι " είναι πιο διαχειριστική" για ορισμένο διάστημα.

Το ερώτημα ποιός επωφελείται είναι ο παρονομαστής αξιολόγησης των πολιτών και ιδιαίτερα των μεσαίων στρωμάτων και πιο αδύναμων ή περιθωριοποιημένων.

Τώρα με ένα χρέος που επιμηκύνεται και όσο ή χώρα θα κρίνεται "ασθενής" στην εξυπηρέτηση ένα είναι βέβαιο: με ή άνευ μνημονίου δηλ. όπως και να ονομάζεται, προληπτική γραμμή κλπ, ή αξιολόγηση της τρόικας (κάτι που συνεχίζεται και στις χώρες που βγήκαν) και η παραγγελία μέτρων θα είναι παρούσα και μετά το '20 όπως και ή διαπραγμάτευση.Επομένως σε μία ευρωπαϊκή ήπειρο με διασπασμένες κοινωνίες και μία χώρα που ασφυκτιά, ας έχουμε κατά νου και δύο ρήσεις του Ρουσσώ: 

"αν ήμουνα ηγεμόνας ή νομοθέτης δεν θα μιλούσα για το τι πρέπει να γίνει θα το έκανα και θα σιωπούσα" και "όλες οι συνθήκες μάλλον είναι πρόσκαιρες ανακωχές παρά πραγματική ειρήνη".

Πόσο ακόμη με το φαίνεσθαι αντί του είναι; Οι ηγεσίες θέλουν; και δε μπορούν; Οι πολίτες, κοινωνίες, οι λαοί; Πόσο λοιπόν και προς τα πού με τον φόβο;

Γράφει η Χαρά Βλαχάκη‎

Πώς και πώς περιμέναμε και μετρούσαμε τις μέρες μέχρι να ρθούν τα Χριστούγεννα όταν ήμασταν παιδιά. Αρχίζαμε και μαζεύαμε χρυσόχαρτα από τσιγάρα, από γλυκά (θυμάστε τα μπουσέ?) και ότι χαρτάκι θα μπορούσε να μας είναι χρήσιμο στο τύλιγμα της κακατσίδας για το στόλισμα του δέντρου (κέδρος)....λίγο βαμβάκι για χιόνι και έτοιμο! Κάναμε την σχολική γιορτή, λέγαμε τα ποιηματάκια μας και στην ιδέα των διακοπών γελούσαν και τ' αυτιά μας...πετούσαμε τις τσάντες μας και τρέχαμε σαν κατσικάκια που ξέφυγαν από το μαντρί. 

Ούτε δώρα περιμέναμε, ούτε καινούργια ρούχα, ........ρεβεγιόν και τέτοια ήταν άγνωστες λέξεις για μας κι όμως η χαρά που είχαμε δεν περιγράφεται με λόγια! 

Από νωρίς είχαμε μάθει τα κάλαντα και διαλέγαμε το άτομο που θα πηγαίναμε παρέα να τα ...πούμε,..... <<καλήν ημέρα άρχοντες αν είναι ορισμός σας>>... έτοιμο και το καλαθάκι που θα μας έβαζαν μέσα οι νοικοκυρές, καρύδια, αυγουλάκια κ.τ.λ.που και που μας έδιναν και κανένα πενηνταράκι, στην καλύτερη αν υπήρχαν στο σπίτι μετανάστες ή Αθηναίοι που είχαν έρθει για τις γιορτές μας έδιναν μέχρι δραχμούλα ή και δίφραγκο, εκεί να δεις χαρά! Αυτές τις ημέρες είχε δουλειά και ο ταχυδρόμος, ερχόταν με ένα πανέμορφο άσπρο άλογο και μόλις έφτανε στο σχολείο είχε μια τσαμπούνα μόλις την ακούγανε οι συχωριανοί τρέχανε, άλλος περίμενε κάρτα από τους ξενιτεμένους, άλλος κάποιο χαρτζιλίκι, άλλοι που δεν ακούγανε να φωνάζει ο ταχυδρόμος το όνομά τους γυρίζανε με άδεια χέρια και την καρδιά γεμάτη πίκρα που τους ξέχασαν οι αγαπημένοι τους....αλήθεια πόση αξία είχε μια καρτούλα? 

Γι' αυτούς που την στέλνανε μηδαμινή, όμως γι αυτούς που την πέρνανε ανεκτίμητη... ήταν και η αναφορά βλέπεις.....είχες γράμμα? καλά είναι? τι σου γράφουν? πότε θα έρθουν?......Θυμάμαι αυτές τις ημέρες σαν τώρα, αυτό που με χαλούσε πάρα πολύ ήταν όταν έφτανε η ώρα να σφάξουν τα γουρούνια, τι ουρλιαχτά ήταν αυτά? ...ακόμα τα ακούω...μια παρέα από το χωριό με άντρες έτρεχε από σπίτι σε σπίτι και έσφαζε το γουρούνι που μεγαλώνανε όλο τον χρόνο για αυτόν τον σκοπό...για τα Χριστούγεννα. Τα πιτσιρίκια περίμεναν με αγωνία για να πάρουν το δωράκι τους που δεν ήταν τίποτε το σημαντικό , γι αυτά όμως η ουρήθρα (κατρίστρα) του γουρουνιού αφού την φούσκωναν με ένα καλάμι (σάλωμα) ήταν το μοναδικό μπαλόνι που είχαν δει όλο τον χρόνο! Μετά το σφάξιμο κρεμάγανε το γουρούνι και για κάποιο λόγο (μάλλον να διώχνει τους καλικάτζαρους) καρφώνανε ένα πιρούνι μέσα στα πλευρά του, τα βράδια και με το λιγοστό φως που υπήρχε από την λάμπα πετρελαίου, όσο ήταν κρεμασμένο πάγωνε το αίμα μας όταν περνούσαμε από δίπλα του.

Όταν στέγνωνε άρχιζε το γδάρσιμο, το τεμάχισμα , τα λουκάνικα, οι τσιγαρίδες και η αποθήκευση του κρέατος με πολύ αλάτι στις καρδάρες για να κρατήσει λίγους μήνες αφού ψυγεία δεν υπήρχαν....... Αχ αυτοί οι καλικάτζαροι , ακόμη και εγώ που δεν φοβόμουν αυτές τις ημέρες μόλις σουρούπωνε δεν έβγαινα έξω από το σπίτι ασυνόδευτη, μας είχαν τρομοκρατήσει με δαύτους, νόμιζα ότι θα τους δω μπροστά μου, τους φανταζόμουν μαύρους με μεγάλα αυτιά και μακριές ουρές όπως τους είχα δει στην εικόνα του βιβλίου στο σχολείο που κόβανε το δέντρο για να πέσει η γη...... άσε πού είχα και αυτόν το φόβο μήπως την επόμενη φορά προλάβουν και το κόψουν και ....πέσει η γη, άντε στην ευχή με τα πάγανα και τις φοβίες που μας έσπερναν. 

Όλα τα δρομάκια μοσχοβολούσαν από το λιώσιμο της τσιγαρίδας και του καμένου λίπους, τι κρίμα που δεν μπορούσαμε να δοκιμάσουμε...ήταν μέρες νηστείας αν και μικρά παιδιά μια εβδομάδα μας νήστευαν κανονικά! Ανήμερα των Χριστουγέννων όλοι πηγαίναμε στην εκκλησία, ο παπα-Πάζιος ο Θεός να αναπαύσει την ψυχούλα του πολύ καλός ιερέας μας κοινωνούσε, μας έλεγε χρόνια πολλά και με το τελείωμα της λειτουργίας όλοι έλεγαν ο ένας στον άλλον ευχές και ξεκινούσαμε γρήγορα-γρήγορα για το σπίτι, να φάμε το σπληνάντερο που σε όλο το δρόμο μας έσπαγε την μύτη η μυρωδιά από όλα τα σπίτια που ψηνόταν στις γάστρες. Περνώντας κόβαμε μικρά κλαδάκια από πουρνάρα, ακόμα δεν ξέρω γιατί διαλέγανε το συγκεκριμένο θάμνο, μπαίναμε στο σπίτι η μάνα μου άναβε την φωτιά πρώτος έβαζε ο μακαρίτης ο πατέρας μου το κλαδάκι και έλεγε .... χρόνια πολλά και του χρόνου να είμαστε καλά η πουρνάρα άρχισε να τρίζει και ο πατέρας μου έλεγε αρνάκια... κατσικάκια , υγεία, ευτυχία, νύφες γαμπρούς και πολλές άλλες ευχές, το ίδιο έκανε και η μάνα μας και εμείς τα παιδιά! 

Σε λίγο ετοιμάζαμε να φάμε ,στρώναμε ένα τραπεζομάντηλο (μισάλι) σε ένα χαμηλό τραπέζι με τα σκαμνάκια γύρω-γύρω επτά άτομα ήμασταν, κόβαμε το Χριστόψωμο που ήταν κεντημένη κουλούρα με σταυρό από ζυμάρι και σε κάθε άκρη του σταυρού είχε από μια καρύδα (κουκόσια) και ένα αυγό στην μέση, έβγαινε και το σπληνάντερο από την γάστρα κάναμε τον σταυρό μας και αρχίζαμε το φαγητό .........αρχίζω και βουρκώνω, με προβληματίζει πολύ που νοσταλγώ το παρελθόν, τα αθώα παιδικά μου χρόνια ..... 

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΣΑΣ !!!!!!!!!!!!

Χαρά-Χαρίκλεια Βλαχάκη