Γράφει ο Λάμπρος Χρυσαφογεώργος*
Με βάση τον νέο νόμο, οι δημόσιοι υπάλληλοι που αρνούνται να συμμετάσχουν στη διαδικασία αξιολόγησης θα παραπέμπονται στα νέα Πειθαρχικά Συμβούλια με το ενδεχόμενο της οριστικής απόλυσης.
Αναλογιζόμενος τα παραπάνω, θεωρώ ότι η αξιολόγηση της απόδοσης των δημοσίων υπαλλήλων, η οποία συνδέεται άμεσα με την επαγγελματική τους πορεία, αποτελεί ένα ζήτημα που δημιουργεί έντονη ανησυχία στους εργαζόμενους του δημόσιου τομέα. Οι αντιδράσεις τους δεν πηγάζουν τόσο από τον φόβο της αρνητικής κρίσης όσο από την αντίθεσή τους προς τον τρόπο και τα κριτήρια της αξιολόγησης, την οποία αντιλαμβάνονται ως μεροληπτική και μη αντικειμενική.
Η αξιολόγηση έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξίας της, εξαιτίας της αμφισβητούμενης αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητάς της. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι οι αξιολογητές είναι ανώτερα διοικητικά στελέχη, τα οποία επιλέγονται για αυτήν την ευθύνη αποκλειστικά λόγω της θέσης τους και όχι βάσει ουσιαστικών προσόντων, γνώσεων ή ηθικών χαρακτηριστικών που θα τους καθιστούσαν δίκαιους κριτές.
Ακόμη, η διαδικασία αξιολόγησης αγνοεί τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται κάθε υπάλληλος, όπως το περιβάλλον ή τα μέσα που έχει στη διάθεσή του, με αποτέλεσμα να μη λαμβάνεται υπόψη το πραγματικό πλαίσιο εκτέλεσης των καθηκόντων του και να παραμορφώνεται η εικόνα της προσφοράς του.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η μονιμότητα, ενώ διασφαλίζει εργασιακή σταθερότητα και προαγωγική εξέλιξη, φαίνεται να δρα ως ανασταλτικός παράγοντας για την πρόοδο και τη διάθεση βελτίωσης των υπαλλήλων. Η απουσία ουσιαστικής σύνδεσης της αξιολόγησης με την προαγωγή —η οποία βασίζεται κυρίως στην αρχαιότητα— αποθαρρύνει την προσπάθεια για προσωπική εξέλιξη και τελικά επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα των παρεχόμενων δημόσιων υπηρεσιών.
Η αξιοκρατία αποτελεί πάγιο αίτημα αλλά και σημείο τριβής του πολιτικού μας συστήματος, καθώς συναντά συνεχώς εμπόδια από πρακτικές ευνοιοκρατίας και πελατειακών σχέσεων. Η επιλογή ανθρώπων με βάση τα ουσιαστικά τους προσόντα παραμερίζεται συχνά υπέρ των «ημετέρων», κάτι που πλήττει τη δημόσια διοίκηση και αποθαρρύνει νέους και ικανούς επαγγελματίες. Το φαινόμενο της αναξιοκρατίας οδηγεί στη φυγή ταλαντούχων ανθρώπων στο εξωτερικό και εντείνει το αίσθημα αδικίας στους πολίτες που παραμένουν στη χώρα. Παρά τις κατά καιρούς εξαγγελίες για αλλαγή, η έλλειψη ουσιαστικής πολιτικής βούλησης συντηρεί το κλίμα δυσπιστίας απέναντι στο πολιτικό προσωπικό.
Η παρακμή της δημοκρατίας στην Ελλάδα είναι άμεσα συνυφασμένη με την εξάπλωση της αναξιοκρατίας και της πολιτικής ευνοιοκρατίας. Παρότι οι πολίτες αναγνωρίζουν την κατάσταση αυτή, προκαλεί αίσθηση η ανοιχτή ομολογία πολιτικών ότι κατέλαβαν θέσεις ευθύνης όχι για τις ικανότητές τους αλλά για τις προσωπικές τους γνωριμίες. Τέτοιες πρακτικές ενισχύουν την αδικία και αποκλείουν άξιους ανθρώπους από τη δημόσια σφαίρα. Είναι λοιπόν επιτακτική ανάγκη να εδραιωθεί η αξιοκρατία σε κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής, και κυρίως στο πολιτικό πεδίο.
ΥΓ Υπό προϋποθέσεις είμαι υπέρ της αξιολόγησης .
*Ο Λάμπρος Χρυσαφογεώργος είναι πτυχιούχος της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου και έχει φοιτήσει και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο
