Γράφει ο Ανδρέας Στεργίου*
Η ένταξη των ορεινών περιοχών στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται απλώς ως μια προαπαιτούμενη συνθήκη στην εκπλήρωση της βιώσιμης συμπεριληπτικής ανάπτυξης. Κατά βάση, αποτελεί μία κορυφαία εθνική επιλογή, η οποία μπορεί σε πρώτη φάση να συγκρατήσει και εν συνεχεία να αναστρέψει την πληθυσμιακή αφαίμαξη της υπαίθρου.
Για την ακρίβεια, μια τέτοια προσέγγιση κρίνεται ως επιτακτική, καθώς μπορεί να χαρακτηριστεί κυριολεκτικά (και ταυτόχρονα δραματικά) ως η τελευταία ευκαιρία (αν δεν έχει χαθεί ήδη κι αυτή). Πιο στοχευμένα, η Πολιτεία οφείλει να συμπεριλάβει αυτές τις περιοχές στον στρατηγικό της κορμό σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητές τους, δίνοντας λύσεις όχι σημειακές, αλλά, αντιθέτως, θεσμι κές και σίγουρα εντασσόμενες σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο.
Αλλωστε, σύμφωνα με επίσημους δείκτες, η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώ τες θέσεις των ορεινών χωρών της Ε.Ε. και το του τοτικό της αυτό στοιχείο πρέπει να αναδειχθεί σε καταλυτικό αναπτυξιακό βραχίονα.
Το χρονικό σημείο, μάλιστα, είναι ευνοϊκό, γιατί το βουνό εντάσσεται πια σε όλες τις ευρωπαϊκές και διεθνείς πολιτικές, λόγω της ιδιαίτερης περιβαλλοντικής, κοινωνικής, παραγωγικής και πολιτιστικής βαρύτητάς του. Ήδη οι άξονες που βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα των Βρυξελλών «Right to stay» και «Go local» αποτυπώνουν ξεκάθαρα την τάση που πρέπει να υιοθετηθεί δυναμικά και εμπράκτως,
Πώς θα γίνει αυτό; Με την ολοκλήρωση του master plan ορεινότητας (άλλες χώρες με λιγότερα ορεινά χαρακτηριστικά μάς έχουν ήδη προσπεράσει) και με εφαρμογή ολιστικών σχεδίων κατά τα πρότυπα του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος Αγράφων (ΕΑΠΑ) στην καρδιά της Πίνδου (ΟΧΕ που προέκυψε ύστερα από τη διαδημοτική συνεργασία των αμιγώς ορεινών Δήμων Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα και Αγράφων και στηρίχτηκε αποφασιστικά από την κυβέρνηση). Το ΕΑΠΑ αναγνωρίζεται ως το πρώτο πιλοτικό ορεινό εγχείρημα υπερτοπικού χαρακτήρα που υλοποιείται στην Ελλάδα. Αναμφίβολα χαρακτηρίζεται ως «οδοδείκτης» για όλες τις απομακρυσμένες ηπειρωτικές περιοχές, περιλαμβάνοντας παρεμβάσεις όχι μόνο σε υποδομές, αλλά και σε πολλούς κρίσιμους δημόσιους τομείς. Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η παρουσίαση και άλλων ενδεδειγμένων εργαλείων, σε συνεργασία με την ακαδημαϊκή κοινότητα, κάτι που θα προσδώσει μια επιπρόσθετη τροχιά ρεαλιστικής υλοποίησης στο εγχείρημα αντιστροφής της πλήρους ερημοποίησης της ενδοχώρας. Ένα τέτοιο πολυπαραγοντικό «ηλεκτροσόκ» μπορεί να δώσει ανθεκτικές απαντήσεις στον δημογραφικό κίνδυνο και στους αρνητικούς δείκτες γήρανσης της ορεινής Ελλάδας,
Σε κάθε περίπτωση, η δέσμη παρεμβάσεων, για να έχει γερές βάσεις και μα κροπρόθεσμη αντανάκλαση, θα πρέπει να διαθέτει ανθρωποκεντρικό πυρήνα και να εμπλέκει, αυτονόητα, όλους τους τοπικούς δρώντες
*δημάρχου Αργιθέας, προέδρου Δικτύων «Πόλεων με Λίμνες» και «Πίνδος»
