Συζητήθηκε στην Βουλή η επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Λάρισας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ κ. Κωνσταντίνου Μπαργιώτα προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με θέμα την Θέσπιση ανταποδοτικού τέλους μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών και συγκεκριμένα αυτών του Αχελωου.

 Για άλλη μια φορά η απάντηση του Υπουργού ήταν κατηγορηματικά αρνητική.

Μπαργιώτας: Η Δυτική Ευρυτανία και η Αργιθέα είναι περιοχές με πολλά προβλήματα και μηδαμινές υποδομές

"Θυμίζω πολύ σύντομα ότι με τον νόμο του 2006 που αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στις οποίες περιλαμβάνονται τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα, έχει θεσπιστεί ανταποδοτικό τέλος ύψους 3%, το οποίο αποδίδεται μέσω των ΟΤΑ στις τοπικές κοινωνίες. Αυτό δεν ισχύει και δεν καλύπτει τα μεγάλα υδροηλεκτρικά τα οποία, όπως γνωρίζετε, είναι πολλά στη χώρα, με αποτέλεσμα σήμερα οι περιοχές οι οποίες έχουν μεγάλες λίμνες και μεγάλα υδροηλεκτρικά  εργοστάσια να μην έχουν κανένα ανταποδοτικό κέρδος. Αυτό αφορά έναν αριθμό λιμνών και φραγμάτων ανά τη χώρα" ανέφερε ο Βουλευτής και συνέχισε.. 

"Χαρακτηριστικό, όμως, παράδειγμα και θα ήθελα να επικεντρωθώ εκεί, είναι αυτό του Αχελώου, στον οποίο, όπως γνωρίζετε πολύ καλά, υπάρχει η ραχοκοκαλιά της υδροηλεκτρικής παραγωγής της ΔΕΗ. Η ΔΕΗ, με μια σειρά από φράγματα τελειωμένα, ημιτελή ή υπό κατασκευή, έχει επιφέρει τεράστιες επιπτώσεις περιβαλλοντικές και όχι μόνο στην περιοχή, μην έχοντας αποδώσει ποτέ ιστορικά, από το 1965, κανένα ανταποδοτικό. 

Συζητήθηκε στην Βουλή Θυμίζω ότι η περιοχή είναι μια από τις πιο καθυστερημένες περιοχές στη χώρας. Έχει την αξία του αυτό. Η Δυτική Ευρυτανία και η Αργιθέα είναι περιοχές με πολλά προβλήματα και μηδαμινές υποδομές. Χαρακτηριστικό της απουσίας του κράτους και της ΔΕΗ στην περιοχή είναι το παράδειγμα της περίφημης γέφυρας της Τατάρνας, η οποία κατασκευάστηκε μαζί με το Φράγμα των Κρεμαστών το 1965 και για σαράντα τουλάχιστον χρόνια δεν είχε καν οδικές προσβάσεις. Ήταν προσβάσιμη μόνο από κοπάδια αιγοπροβάτων κι από κανέναν άλλον" τόνισε μεταξύ άλλων. 

Σταθάκης:"Τα μεγάλα υδροηλεκτρικά δεν ανήκουν στην κατηγορία των ΑΠΕ"

"Η απάντηση είναι πάρα πολύ απλή. Τα μεγάλα υδροηλεκτρικά δεν ανήκουν στην κατηγορία των ΑΠΕ. Στην κατηγορία των ΑΠΕ ανήκουν τα φωτοβολταϊκά, τα αιολικά και τα μικρά υδροηλεκτρικά.Γιατί δεν ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία; Διότι παίζουν άλλον ρόλο. Όλα αυτά που σας είπα, τα μικρά υδροηλεκτρικά και τα άλλα, έχουν μια συνεχή ροή, προτεραιότητα στην ένταξη στο σύστημα και εγγυημένες τιμές.Τα μεγάλα υδροηλεκτρικά της ΔΕΗ παίζουν άλλον ρόλο στο ενεργειακό μας σύστημα. Πρώτον, δεν έχουν καμμία θετική διάκριση. Δεν παίρνουν εγγυημένη τιμή. Μπαίνουν στο σύστημα με την οριακή τιμή, την χονδρική τιμή του συστήματος.

Δεύτερον, δεν έχουν καμμία προτεραιότητα. Είναι συμπληρωματικά. Στηρίζουν για λόγους ασφαλείας το σύστημα.Τρίτον, δεν κάνουν μόνο τη δουλειά της ενέργειας. Είναι ταυτόχρονα αρδευτικά, αντιπλημμυρικά και είναι συστήματα με τα οποία λειτουργούμε όλο το σύστημα των υδάτινων πόρων με ασφάλεια για τις περιοχές.Άρα, οι λόγοι για τους οποίους τα μεγάλα υδροηλεκτρικά δεν είναι μέρος της αντιμετώπισής τους ως κλασικό σύστημα ΑΠΕ, είναι αυτοί. Συνεπώς, δεν τίθεται θέμα να αντιμετωπιστούν με τους ίδιους όρους και ταυτόχρονα δεν παίζουν τον ρόλο στο ενεργειακό σύστημα που παίζουν οι βασικές μονάδες λιγνίτη ή άλλες μονάδες ενεργειακής παραγωγής, οι οποίες είναι οι μονάδες μόνιμης εισαγωγής στο σύστημα. Είναι αυτές που καθορίζουν τη σταθερότητα του συστήματος και αποτελούν τις μονάδες base load, δηλαδή φορτίου μόνιμης παραγωγής ενέργειας.

Αυτή είναι η ιδιαιτερότητα των μεγάλων υδροηλεκτρικών. Συνεπώς, εξαιρούνται και από την ένταξή τους στο καθεστώς των ΑΠΕ -με ό,τι αυτό συνεπάγεται- και από τη λειτουργία των βασικών μονάδων παραγωγής του ενεργειακού μας συστήματος.Αυτήν την ιδιαιτερότητα κατά τη γνώμη μου πρέπει να τη σεβαστούμε. Δεν πρέπει να αλλάξει το καθεστώς, παρά μόνο εάν μετά αλλάξει ο ρόλος που παίζουν τα μεγάλα υδροηλεκτρικά στο σύστημα.

  "H τοπική κοινωνία ωφελείται απ'τα αντισταθμιστικά έργα της ΔΕΗ στην περιοχή"

Ωστόσο αίσθηση προκάλεσε η απάντηση του Υπουργού που αναφέρονταν στα αντισταθμιστικά έργα της ΔΕΗ στην τοπική κοινωνία κάνοντας λόγο για δεκάδες σημαντικά έργα.Πράγμα που διαψεύδεται απο τους φορείς στο παράδειγμα των Κρεμαστών όπου κάνουν λόγο για μηδαμινά εως ανύπαρκτα έργα στις περιοχές.

Δείτε το σχόλιο του Υπουργού.. 

"Όπως υπονοήσατε, η ιδιαιτερότητα των μεγάλων υδροηλεκτρικών σε σχέση με την τοπική κοινωνία απαντάται από την εταιρική κοινωνική ευθύνη της ΔΕΗ και τα έργα που από το 2008 έχει συμφωνήσει με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Περιλαμβάνουν πολύ μεγάλα και σημαντικά έργα στην περιοχή, όπως ηλεκτροφωτισμός, συντήρηση γεφυρών, αντλιοστάσια, αποκατάσταση κοίτης Αχελώου, αποθέσεις απορριμμάτων, οδοποιία και δεκάδες άλλα έργα. Άρα η απάντηση στο πρώτο ερώτημα «σε τι ωφελείται η τοπική κοινωνία», με δεδομένο την ιδιαιτερότητα των μεγάλων υδροηλεκτρικών, απαντάται με τη στήριξη που προσφέρει η ΔΕΗ στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης γι’ αυτές τις περιοχές".

Αδελφότητας Γρανιτσιωτών:Μπορεί να χάθηκε μια μάχη για τα ανταποδοτικά, αλλά όχι ο πόλεμος….

"Μετά την άρνηση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την θεσμοθέτηση ανταποδοτικών στις τοπικές κοινωνίες από το μεγαλύτερο υδροηλεκτρικό έργο των Κρεμαστών, αποτελεί πλέον μονόδρομο η προσφυγή στα ευρωπαϊκά όργανα για εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την ευρωπαϊκή. 

Η άρνηση του κ. Σταθάκη με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών σε ερωτήσεις βουλευτών και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα που δραστηριοποιούνται αυτό τον καιρό στο χώρο της ενέργειας, επιβάλλουν την εγρήγορση όλων μας. Για την θέσπιση ανταποδοτικών οφείλουν όλα τα κόμματα να πάρουν θέση"! Αλέξης Καρδαμπίκης-Πρόεδρος Αδελφότητας Γρανιτσιωτών

Επί του Αχελώου ποταμού λειτουργούν τρία από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Το σημαντικότερο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο και βασικός πυλώνας της ΔΕΗ είναι των Κρεμαστών που τροφοδοτείται από τον μεγαλύτερο ταμιευτήρα της ομώνυμης λίμνης. Με την παρ. 1 του ν. 3468/2006 (ΦΕΚ Α 129/27-06-2006) θεσπίστηκε ειδικό, ανταποδοτικό τέλος ύψους 3% για τις μικρές υδροηλεκτρικές μονάδες το οποίο διανέμεται στην τοπική αυτοδιοίκηση και τους κατοίκους. 

Το παράδοξο είναι –και αυτό εφαρμόζεται σήμερα- ότι τα μικρά υδροηλεκτρικά, που θεωρούνται σταθμοί ΑΠΕ, αποδίδουν σχετικό τέλος της τάξεως του 3%, ενώ ταυτόχρονα είναι μηδενική η ανταπόδοση από την λειτουργία μεγάλων σταθμών, παρά το γεγονός ότι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι πολύ μεγαλύτερες. Να σημειωθεί ότι η θέσπιση του σχετικού ανταποδοτικού τέλους αποτελεί πάγιο αίτημα των τοπικών κοινωνιών, του ΤΕΕ, της ΚΕΔΕ, της Περιφέρειας, τοπικών φορέων και συλλόγων όπως πχ η Αδελφότητα Γρανιτσιωτών.

Σε πρόσφατη κοινοβουλευτική ερώτησή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κ. Γραμματικάκης, έθεσε το ζήτημα της εξαίρεσης των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων (όπως της λίμνης Κρεμαστών, Αχελώος) από την απόδοση ανταποδοτικού τέλους ΑΠΕ. Ο ευρωβουλευτής τόνισε ότι η εξαίρεση είναι άδικη για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς δεν στηρίζεται σε περιβαλλοντικά ή κοινωνικά κριτήρια και ρώτησε την Επιτροπή, εάν θεωρεί την εφαρμογή του μέτρου ως έμμεση επιδότηση προς την ΔΕΗ. Η Επίτροπος Ανταγωνισμού, κα Margrethe Vestager, τόνισε ότι η επίμαχη επιβάρυνση αποτελεί «ειδική εισφορά που αποδίδεται σε φορείς διαχείρισης δικτύων ή συστημάτων από ορισμένους παραγωγούς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ανεξάρτητα από το μέγεθός τους» και αθέμιτη διάκριση, εκτός εάν συντρέχει αντικειμενικός λόγος.

Επιπλέον, όσον αφορά στο φράγμα της Μεσοχώρας, εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2017 η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΔΑ: ΨΩΧ74653Π8-23Λ). Δυστυχώς, όμως, μέχρι σήμερα η διαδικασία προχωρά αργά με τις απαλλοτριώσεις να είναι παγωμένες και τη διαδικασία να βρίσκεται ελλιπώς καθορισμένη για τις διάφορες ζώνες απαλλοτρίωσης, κάτω ή πάνω από το επίπεδο της λίμνης για το χωριό της Μεσοχώρας. Θα ήταν εύλογο να καθοριστεί η διαδικασία με ενιαίους κανόνες, ώστε και οι κάτοικοι να γνωρίζουν την τιμή που θα αποζημιωθούν οι ιδιοκτησίες τους, αλλά και η ΔΕΗ να μπορεί να προγραμματίσει τα έργα, ώστε να ολοκληρωθούν το ταχύτερο δυνατό.

Ο βουλευτής Λάρισας του Κινήματος Αλλαγής, κ. Κώστας Μπαργιώτας, ρωτά τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας: 1) Προτίθεσθε να προβείτε στη θέσπιση ανταποδοτικού «πράσινου» τέλους, με δεδομένη και την τοποθέτηση της Επιτρόπου κας Vestager; Ποιοι είναι οι αντικειμενικοί λόγοι που να δικαιολογούν την επιβολή της ειδικής εισφοράς μόνο στα μικρά υδροηλεκτρικά; 2) Σε ποιες ενέργειες θα προβείτε, ώστε να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατό η διαδικασία απαλλοτριώσεων στη Μεσοχώρα;

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της επίκαιρης ερώτησης: 

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, κ. Γεώργιο Σταθάκη

ΘΕΜΑ: «Θέσπιση ανταποδοτικού τέλους μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών»

Επί του Αχελώου ποταμού λειτουργούν τρία από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Το σημαντικότερο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο και βασικός πυλώνας της ΔΕΗ είναι των Κρεμαστών που τροφοδοτείται από τον μεγαλύτερο ταμιευτήρα της ομώνυμης λίμνης. Με την παρ. 1 του ν. 3468/2006 (ΦΕΚ Α 129/27-06-2006) θεσπίστηκε ειδικό, ανταποδοτικό τέλος ύψους 3% για τις μικρές υδροηλεκτρικές μονάδες το οποίο διανέμεται στην τοπική αυτοδιοίκηση και τους κατοίκους. 

Το παράδοξο είναι –και αυτό εφαρμόζεται σήμερα- ότι τα μικρά υδροηλεκτρικά, που θεωρούνται σταθμοί ΑΠΕ, αποδίδουν σχετικό τέλος της τάξεως του 3%, ενώ ταυτόχρονα είναι μηδενική η ανταπόδοση από την λειτουργία μεγάλων σταθμών, παρά το γεγονός ότι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι πολύ μεγαλύτερες. Σε πρόσφατη κοινοβουλευτική ερώτησή του προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο κ. Γραμματικάκης, έθεσε το ζήτημα της εξαίρεσης των μεγάλων υδροηλεκτρικών έργων (όπως της λίμνης Κρεμαστών, Αχελώος) από την απόδοση ανταποδοτικού τέλους ΑΠΕ. Ο ευρωβουλευτής τόνισε ότι η εξαίρεση είναι άδικη για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς δεν στηρίζεται σε περιβαλλοντικά ή κοινωνικά κριτήρια και ρώτησε την Επιτροπή, εάν θεωρεί την εφαρμογή του μέτρου ως έμμεση επιδότηση προς την ΔΕΗ. Η Επίτροπος Ανταγωνισμού, κα Margrethe Vestager, τόνισε ότι η επίμαχη επιβάρυνση αποτελεί «ειδική εισφορά που αποδίδεται σε φορείς διαχείρισης δικτύων ή συστημάτων από ορισμένους παραγωγούς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ανεξάρτητα από το μέγεθός τους» και αθέμιτη διάκριση, εκτός εάν συντρέχει αντικειμενικός λόγος.

Επιπλέον, όσον αφορά στο φράγμα της Μεσοχώρας, εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 2017 η Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΔΑ: ΨΩΧ74653Π8-23Λ). Δυστυχώς, όμως, μέχρι σήμερα η διαδικασία προχωρά αργά με τις απαλλοτριώσεις να είναι παγωμένες και τη διαδικασία να βρίσκεται ελλιπώς καθορισμένη για τις διάφορες ζώνες απαλλοτρίωσης, κάτω ή πάνω από το επίπεδο της λίμνης για το χωριό της Μεσοχώρας. Θα ήταν εύλογο να καθοριστεί η διαδικασία με ενιαίους κανόνες, ώστε και οι κάτοικοι να γνωρίζουν την τιμή που θα αποζημιωθούν οι ιδιοκτησίες τους, αλλά και η ΔΕΗ να μπορεί να προγραμματίσει τα έργα, ώστε να ολοκληρωθούν το ταχύτερο δυνατό.

 Επειδή η θέσπιση του σχετικού ανταποδοτικού τέλους αποτελεί πάγιο αίτημα των τοπικών κοινωνιών, του ΤΕΕ, της ΚΕΔΕ, της Περιφέρειας, τοπικών φορέων και συλλόγων όπως πχ η Αδελφότητα Γρανιτσιωτών,

 ερωτάται ο αρμόδιος Υπουργός:

 Προτίθεσθε να προβείτε στη θέσπιση ανταποδοτικού «πράσινου» τέλους, με δεδομένη και την τοποθέτηση της Επιτρόπου κας Vestager; Ποιοι είναι οι αντικειμενικοί λόγοι που να δικαιολογούν την επιβολή της ειδικής εισφοράς μόνο στα μικρά υδροηλεκτρικά;

Σε ποιες ενέργειες θα προβείτε, ώστε να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατό η διαδικασία απαλλοτριώσεων στη Μεσοχώρα;

 Ο ερωτών βουλευτής

Κωνσταντίνος Μπαργιώτας – Λάρισας