Την αυγή του χρόνου και πριν το ταξίδι!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Με τις εικόνες, τις εμπειρίες, την γνώση, τους προβληματισμούς των έως τώρα γεγονότων και βιωμάτων στην αυγή του νέου χρόνου ίσως πρέπει να κοιτάξουμε πιο βαθειά την πορεία της ανθρωπότητας, την στάση και το νόημα, την αξία που δημιουργούμε στην ζωή.
Μπορεί τις μέρες αυτές επί του «συνολικού» απολογισμού της χώρας, της Ευρώπης, του κόσμου να παρακολουθήσαμε ή να ακούσαμε πολλά. Ωστόσο δύσκολα αναγνωρίζονται στην πραγματικότητα και αντικειμενικά θετικά βήματα. Από την οικονομική κρίση, την διακυβέρνηση, τον πόλεμο, την τρομοκρατία, την κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές, την ύπαρξη ανελεύθερων και σκοταδιστικών καθεστώτων μέχρι τις πλαστικές «πολιτοκο-εμπορικές» χρήσεις ιδεολογιών ή την κουλτούρα των σκουριασμένων συμπεριφορών και έως την επανεμφάνιση τόσο ωμά του «δίκαιου» των ισχυρών στις διεθνείς ή διακρατικές σχέσεις αβίαστα προκύπτει το ερώτημα: που πάμε; Αν και τι μπορούμε να κάνουμε; Γιατί η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο δεν αποτελεί το όπλο για ένα καλύτερο και ειρηνικό μέλλον στον πλανήτη;
Είναι θέματα των «ειδικών», των «πολιτικών» ή των διανοούμενων που σιωπούν αν -στην πραγματικότητα- δεν συμβάλλουν δίνοντας ιδεολογικό άλλοθι στην κυριαρχία τέτοιων συστημάτων ή περιμένουμε κάποιος «σοφούς» να κατηφορίσουν από την Ακρόπολη και κάθε Ακρόπολη του κόσμου; Καθαρές και απλές κουβέντες: οι λύσεις δημιουργούνται, εφευρίσκονται, εφαρμόζονται από ανθρώπους. Επομένως άνθρωποι αναζητούνται με σαφή θέση, ειλικρίνεια, ηθική και δυνατή πρόθεση. Υπάρχουν; Προφανώς αλλά μακριά από μεγαλοστομίες ή κρίσεις «μεγαλο-σωτήρων». Είναι παντού, στην διπλανή πόρτα, την θέση εργασίας και την επόμενη βάρδια, στους άνεργους και κυρίως στους νέους. Όσο όμως το ζητούμενο είναι να «ακουμπήσουμε» αντί να απλώσουμε και να ενώσουμε χέρια, δηλαδή να προσπαθήσουμε διαφορετικά, τόσο οι χρήσιμοι και αθόρυβοι άνθρωποι θα «χάνονται» και «αιώνια» θα ψάχνονται.
Ο χρόνος αφηγείται -όσο κι αν είναι δέσμιος- και δείχνει το νόημα της ιστορίας των ανθρώπων και, σε ένα ιδιότυπο ημερολόγιο προκλήσεων, δυνατοτήτων και ευκαιριών, επιζητά την δύναμη και την ανθεκτικότητα των κοινωνιών ως βασική προϋπόθεση επιβίωσης αυτών στο μέλλον. Τα πολιτικά αφηγήματα ή τα face news σε θεατρική ή άλλη μορφή σε μια δημοκρατία με τόσο προβληματική την αυτονομία της πολιτικής αλλά και του κράτους από συμφέροντα, η οποία έχει επιπλέον καταστεί ευάλωτη σε «ολοκληρωτικές» συμπεριφορές, και εξαρτημένα ΜΜΕ είναι δύσκολο να γραφεί με αλήθεια η ιστορία.
Ωστόσο και ανοιχτά μυαλά και φωτισμένοι, ικανοί άνθρωποι υπάρχουν και επειδή η έξοδος από την κρίση και την παρακμή δεν προκύπτει από τον «γόρδιο» δεσμό της διελκυστίνδας παρελθόντος και μέλλοντος στο καθηλωμένο παρόν, ή με μόνο τα κατά και τις αντιθέσεις, ας σκεφτούμε απλά και πιο αγνά αφού τα «πονηρά» δεν έφεραν λύσεις και ας σηκωθούμε ως κοινωνία για να κάνουμε ξεχωριστό το ταξίδι την καινούρια χρονιά.
Γιατί αν σε κάτι πρέπει να γυρίσουμε στα παλιά χρόνια είναι η ενέργεια των ανθρώπων, η επίγνωση ότι η μάχη για την αντιμετώπιση των δυσκολιών και των προβλημάτων είναι μέρος του παιχνιδιού της ζωής. Η εφευρετικότητα που μπορεί να πορευτεί μαζί με τον ρεαλισμό γιατί τροφοδοτεί τη δημιουργία, ο σαφής προσανατολισμός στην εργασία -και όχι στο life style- επειδή αυτή αποτελεί προϋπόθεση και στερεή βάση για το μέλλον. Και αυτό πρέπει τώρα να το αποφασίσουμε όσο κι αν είναι δύσκολο να αλλάξουν νοοτροπίες και να αναπτυχθούν συνειδήσεις στην πράξη και όχι τα λόγια!
Στους καιρούς των Βαρελιών!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Από τα μαζικά κινήματα του 20ου αιώνα στην κρίση του 21ου, τα εθνικιστικά, τους αγανακτισμένους, τις αντιφάσεις και τις διαψεύσεις, ανήσυχοι, «ήρεμοι», απογοητευμένοι, οργισμένοι ή μελαγχολικοί «πορευόμαστε περιστρεφόμενοι» γύρω από το ερώτημα: υπάρχει πάτος στο βαρέλι; Άλλοτε απαθείς και άλλοτε «επαναπροσδιοριζόμενοι» γίναμε «άνθρωποι στο βαρέλι».
Ο Πλίνιος ο πρεσβύτερος μας ενημερώνει ότι τα βαρέλια έγιναν στις αρχές της πρώτης χιλιετίας μ.χ. στις Άλπεις. Η χρήση τους στο εμπόριο διαδόθηκε και είναι ευρεία όσο κι αν στο μυαλό μας έρχεται η τιμή του πετρελαίου ή το κρασί. Σε κάθε περίπτωση είναι και μονάδα μέτρησης. Έτσι η χωρητικότητα με πάτο είναι προσδιορισμένη ανάλογα με το μέγεθος του κυλινδρικού δοχείου. Στους μνημονιακούς καιρούς που διανύουμε τρόικα, πολιτικοί και δημοσιογράφοι το «παρουσίασαν» ως μέτρο και μέσο για την θέση της χώρας και των ανθρώπων.
Επομένως και οι προσπάθειες εξόδου από τα μνημόνια προς την «αυτόνομη» χρηματοδότηση από τις αγορές έχουν όρια: δηλαδή για το «νέο-«μετα»-μνημονιακό βαρέλι». Κάποιες διαστάσεις του είναι γνωστές -έως το 2022- αλλά στα μέσα του νέου χρόνου πρόκειται να μάθουμε το σύνολο. Στα μνημονιακά βαρέλια πάντα υπήρχε πάτος και ουσιαστικά οι όποιες προσαρμογές γίνονταν προκειμένου η «ελευθερία» κίνησης της χώρας και των ανθρώπων ναι είναι όπως βόλευε το «εμπόριο» των δανειστών. Η τέταρτη αξιολόγηση ορίζει στην τελική ευθεία τα περιθώρια του νέου βαρελιού που θα μας «παρέχουν». Με δεδομένο ότι το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης συνεχίζεται και μετά, το μέγεθος του βαρελιού εξαρτάται από την ελάφρυνση του χρέους και τα κλικ αλλαγής των πραγμάτων στην Ευρώπη αφού προς το παρόν -με την «μείωση» του ρόλου του ΔΝΤ- έχει και την ευθύνη στο τελευταίο στάδιο έως τα μέσα του 2018.
Τώρα σε μια περιοχή που τα «αδιανόητα» είναι παρόντα από την Συρία έως την λωρίδα της Γάζας ή τα ανελεύθερα καθεστώτα, το θρησκευτικό μίσος, ο «θάνατος, η βία, οι διαιρέσεις, τα βασανιστήρια, ο ξεριζωμός ανθρώπων είναι παντού» το γέμισμα κι άλλων «τοξικών» στα βαρέλια, ο αναβρασμός έχει δρόμο.
Όπως έχει μέλλον και η ύπαρξη Paradise αφού πέρα από τις γνωστές λίστες τέσσερις χώρες στην γειτονιά μας, τα Βαλκάνια: Βουλγαρία, Αλβανία, Σκόπια και Ρουμανία διαγκωνίζονται για την υποδοχή της «καθαρής» μεταναστευτικής ροής επιχειρήσεων από την Ελλάδα με απώλειες εδώ αρκετών δις και κάποιων δεκάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας και βέβαια με συνέπεια την «παραμονή και αποθήκευση της άλλης μετανάστευσης», δηλαδή των «βρώμικων» βαρελιών. Η πολιτική των πολιτικών αυτής της χώρας δεν μπορεί να σταθεί και αφήνει την χώρα να εξελίσσεται σε σκουπιδότοπο για τα βρώμικα βαρέλια, με κάθε συνέπεια, στο όνομα μιας δήθεν ανθρωπιστικής αντίληψης που όμως δεν περιλαμβάνει τους ίδιους τους πολίτες της.
Στο τοπίο αυτό η πολιτική/οί μας συνεχίζει/ζουν να σπάνε αμφορείς και οι άνθρωποι προσπαθούν να αναπνεύσουν τα Χριστούγεννα αφού στο βαρέλι δεν έχουν χώρο όσο κι άν οι ευχές κάθε λογής «ηγεσίας και αρχής» φτάνουν σε όλους ενιαία και τυπικά εφόσον είναι πλέον ψηφιοποιημένες. Ας ευχηθούμε τα επόμενα τουλάχιστον να μην το έχουν ερμητικά κλειστό και σφραγισμένο, να επιτρέπουν χώρο για αξιοπρεπή επιβίωση και ζωή. Και το κυριότερο η χώρα και οι άνθρωποι να έχουν δυνατότητα να κινηθούν, να σηκωθούν μήπως και καταφέρουμε το άλμα: να βγούμε από τα εναλλασσόμενα μνημονιακά βαρέλια!
Αθήνα…Ο κάδος των σκουπιδιών ανοιχτός…
Γράφει ο Γιώργος Αθανασιάς
Αθήνα… Πλατεία Αττικής… Τετάρτη πρωί… Ώρα ένδεκα… ένδεκα κα μισή…
Ο κάδος των σκουπιδιών ανοιχτός…
Μπροστά του ένας ασπρομάλλης κύριος, κάτι περισσότερο από ογδόντα χρονών, στράγγιζε ένα στραγγισμένο τενεκεδένιο δοχείο λαδιού. Τα χέρια του έτρεμαν, τα πόδια του ήταν ανήμπορα να τον κρατήσουν ορθό, όμως αυτός επέμενε. Το στράγγιζε μέσα σ’ ένα ποτηράκι πλαστικό.
Εγώ τον κοίταξα –του την έκανα τη χάρη αυτή –κι έπειτα… έπειτα έφυγα βιαστικά. Και γιατί να καθίσω; Σάμπως μου ήταν γνωστός; Έπειτα… έπειτα εγώ βιαζόμουνα… Έπρεπε να χαζέψω στις βιτρίνες, να χαρώ τα λαμπιόνια, να ψωνίσω κιόλας, γιατί πρέπει να γιορτάσω μεγαλόπρεπα τα Χριστούγεννα.
Αθήνα… Ανάμεσα Αττική και Βικτώρια… Τετάρτη μεσημέρι… Ώρα δώδεκα παρά λίγα λεπτά… Τρίτο βαγόνι του ηλεκτρικού… «Από το υστέρημά σας θέλω να μου δώσετε κάτι…! Δεν έχω ούτε να φάω, ούτε να πιω…! Και στέγη δεν έχω για να κοιμηθώ…! Λυπηθείτε με, άνθρωπος είμαι κι εγώ…!», φώναζε, ζητιανεύοντας, ένα ανθρώπινο ερείπιο… παρακαλούσε ένα κατάντημα της ζωής νεανικό. Όμως εγώ καμώθηκα, πως δεν άκουσα, γιατί… γιατί δεν ήταν δικό μου παιδί. Έπειτα… έπειτα, είπαμε, βιαζόμουνα. Έπρεπε να προφτάσω τα ψώνια, να χαζέψω στις βιτρίνες, να χαρώ και τα λαμπιόνια. Βλέπετε, έπρεπε να ετοιμαστώ για του Χριστού τη γέννηση και για των γιορτών τον ερχομό.
Αθήνα… Λίγο πριν το ξενοδοχείο «ΤΙΤΑΝΙΑ»… Βραδάκι… Ώρα έξι… έξι και μισή…
Ο κάδος των σκουπιδιών ανοιχτός…
Μια ρακένδυτη, αλλά όμορφη και συμπαθητική κυρία, ήταν δεν ήταν τριάντα πέντε χρονών, έψαχνε μες στα πεταμένα σκουπίδια, λες και γύρευε να ’βρει, πριν δύσει ο αποσπερίτης, πετράδια πολύτιμα και χρυσάφια ατόφια. Όμως δεν γύρευε πετράδια κι ούτε έψαχνε για χρυσάφι. Κάποια ψίχουλα γύρευε ή ένα κομμάτι μουχλιασμένου ψωμιού. Να ταΐσει την κόρη της ήθελε, που έλιωνε στο κλάμα, ζητώντας επίμονα φαγητό. Όμως, εγώ κοίταξα με συμπάθια το «ελαφάκι», που άλλαζε χρώματα στην βιτρίνα απέναντι, και προσπέρασα. Δεν έδωσα σημασία. Και για ποιο λόγο να έδινα σημασία, αφού ούτε η γυναίκα μου ήταν, ούτε έκλαιγε από την πείνα το δικό μου παιδί; Έπειτα… έπειτα, ήθελα να προφτάσω. Έπρεπε να ετοιμαστώ. Σε λίγες μέρες, περιμένω το Θεό της αγάπης να έρθει και της μακρινής Βηθλεέμ τον νεογέννητο Χριστό.
Καλή σας μέρα και καλή εβδομάδα… Εβδομάδα γεμάτη προετοιμασίες, αλλά και ευαισθησία…
Ευαισθησία απέναντι στους ανθρώπους, που έχουν την ανάγκη μας, γιατί τους φέρθηκε σκληρά η ζωή και που δεν τους «έσωσαν» ακόμα της Πατρίδας μας οι «ΣΩΤΗΡΕΣ»…
Πόσο ακόμη ο χορός των ελεφάντων;
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Πολλοί αναγνωρίζουν ότι η κοινωνικοοικονομική και γεωπολιτική πραγματικότητα για την χώρα και την Ευρώπη είναι «κατάλληλη» για επανεκκίνηση.
Η τεχνητή «μείωση» της έντασης στις αξιολογήσεις δεν σημαίνει ούτε υποχώρηση στην εγκατάσταση μνημονιακών μέτρων και περικοπών ούτε χαλάρωση στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα των δανειστών. Πόσο εξαιρετικές είναι όμως οι ευκαιρίες με τον χορό των ελεφάντων που «εγκατέστησε» η κρίση; Άλλο «πολιτική κρίσης» και άλλο πολιτική εξόδου. Η δεύτερη και ουσιαστική απαιτεί με καθαρό τρόπο, πρώτον: να έχεις φωνή, δεύτερον: να ακουστεί, τρίτον: να είναι ριζωμένη στις αξίες της ελευθερίας, στις τέχνες και τις επιστήμες, να ανοίγει το μέλλον ευημερίας και ειρήνης των λαών. Πώς να επανεκκινήσουμε την ενσωμάτωση των πολιτικών στην πρόοδο; Ίσως αρκετά πρέπει να κάνουμε διαφορετικά από το παρελθόν, χωρίς όμως να επιστρέψουμε σε αυτό.
Η ανταπόκριση στις κοινωνικές προσδοκίες σημαίνει να υπάρξει εγγύηση για την ασφάλειά τους, να υπάρξουν αποτελεσματικοί μηχανισμοί μείωσης των ανισοτήτων έως ρύθμισης της μεταναστευτικής πίεσης, να προχωρήσει μια νέα οικονομία.
Οι ατελείωτες συζητήσεις, η αμηχανία και ο αδιάκοπος πολιτικός προβληματισμός δεν είναι πιθανά η πιο «αποτελεσματική μέθοδος». Ο «παραλογισμός» στην ανάδειξη των «πολιτικών» και άλλων κρίσιμων προβλημάτων στην ατζέντα της δημόσιας σφαίρας -από τα αντιπλημμυρικά έως την Υεμένη- καλά κρατεί και θυμίζει το γνωστό: «γύρω, γύρω όλοι και στη μέση ο Μανόλης, όλοι κάθονται στη γη κι ο Μανόλης στο σκαμνί...».
Τρεις τομείς είναι για την χώρα και την Ευρώπη η βάση επανεκκίνησης για πραγματική πρόοδο:
- Για την ασφάλεια και την άμυνα είναι ώρα για νέο «εθνικό δόγμα» με ευρεία συνεννόηση,συνεργασία και συμφωνία στην Ευρώπη χωρίς να οικοδομήσουμε πολυδαίδαλες διαδικασίες ή πολύπλοκες διπλωματικές και άλλες δομές. Γιατί η Ευρώπη είτε πάει μπροστά με σημαντικά βήματα πολιτισμού είτε κινδυνεύει να οδηγηθεί πίσω με την βία να «πρωταγωνιστεί».
- Να λυθούν οι αμφίβολες «οικονομικές πολιτικές» της ασφυκτικής λιτότητας, της υπερφορολόγησης εδώ, να «επανασυγκροτηθεί» ταχύτατα η ευρωζώνη: με διακυβέρνηση του ενιαίου νομίσματος -τα μέσα και εποπτεία του, να καταλήξουμε σε έναν οδικό χάρτη για σύγκλιση φορολογικών συστημάτων με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Και βέβαια η δημιουργία ενός ισχυρού, κοινού, ευρωπαϊκού οργανισμού για την έρευνα και ανάπτυξη, εισαγωγή στην παραγωγή της τεχνολογίας- "breakthrough"-είναι εκ των ουκ άνευ.
- Τέλος, η αντιμετώπιση των μεταναστών - ή η χορήγηση ασύλου και οι όροι- επιβάλλει όχι μόνο αλληλεγγύη στα λόγια αλλά και προσαρμογή στα δεδομένα και την μεσο-μακροπρόθεσμη πίεση με περισσότερο κοινές αρχές και κανόνες.
Από την «δημιουργική» λογιστική στην καταστροφή και τώρα στην «δημιουργική» ασάφεια στην χώρα και την Ευρώπη, δηλ. στην μουσική για τους «ελέφαντες στο σπίτι μας», δεν προκύπτει αρμονία βηματισμού και αρτιότητα πορείας που να επαναφέρει την ανάπτυξη με δικαιοσύνη και να αποκαθιστά την κοινωνική -και όχι μόνο- συνοχή σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πέρα λοιπόν από διαιρέσεις σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο όσο πιο γρήγορα τροχοδρομήσουμε ένα σύγχρονο τρένο τόσο πιο καλό ταξίδι για το μέλλον της χώρας και της Ευρώπης μπορεί να ξεκινήσει. Και εδώ πρέπει να τεθεί η πρόκληση με ελευθερία επιβίβασης άμεσα και στην αφετηρία δηλαδή στη νέα ευρωπαϊκή, επίκαιρη και σύγχρονη συνθήκη που η χώρα μας έχει κάθε λόγο και «νομιμοποίηση» -από την εμπειρία και την θέση της- να ανοίξει με δυνατή και ενιαία φωνή και ισχυρή πρωτοβουλία!
Το «πολύ» του «τίποτα»!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Καλά τα λόγια και οι «σταυροφόροι» κατά της διαφθοράς αλλά η Ελλάδα κινείται κάτω από την βάση. Στην τελευταία καταγραφή βρεθήκαμε στην 69η από την 58η θέση σε σύνολο 168 χωρών. Η τελευταία συζήτηση στην Βουλή αναδεικνύει και το πρόβλημα της μεγαλο- ή μικρο- διαφθοράς: το χέρι της πολιτικής, των υφιστάμενων πολιτικών, παντού. «Δημοσιογραφία» που ανάλογα σε ποιόν πρόσκειται γράφει, πολίτες που παρακολουθούν αντί να παρεμβαίνουν και να επαγρυπνούν, ποικιλώνυμοι θεσμοί που κοιμούνται. Και βέβαια και η διεθνής διαφθορά είναι πιο διαδεδομένη αλλά μην τα αποδώσουμε όλα σε αυτήν στην επόμενη «αρρένα» για την φοροδιαφυγή.
Η αλήθεια είναι ότι παραμένουμε στάσιμοι ως προς τη βελτίωση κανόνων, θεσμών, ποιότητα και εκσυγχρονισμό νομοθεσίας και δημόσιων μηχανισμών όταν το οικονομικό έγκλημα εξελίσσεται. Παρότι αναγνωρίζεται η διαβρωτική και επικίνδυνη διάσταση του ή η αιτία για το μέγεθος της κρίσης που βιώνουμε -ειδικά στην απώλεια ή κακή χρήση πόρων σε άμυνα, εξοπλισμούς, δημόσια έργα, ιατροτεχνολογία, φάρμακα- η στρατηγική και η οργάνωσης της πρόληψης, αποτροπής, αντιμετώπισης ήταν και παραμένει μερική, εφήμερη και ασυνεχής. Αν και θάπρεπε να συναντά την ενιαία, καθολική βούληση και συμφωνία του πολιτικού δυναμικού τουλάχιστον επί του πλαισίου διαφάνειας και διαχείρισης, διάθεσης των πόρων παρά τις διαφορετικές απόψεις για την κατεύθυνση, η οποία κρίνεται τελικά από τον λαό. Η Διαύγεια ήταν ένα σοβαρό μέτρο αλλά με την μέθοδο των εξαιρέσεων και των διαδικαστικών πρακτικών (κάτι ανάλογο που έγινε με το ΑΣΕΠ) ατόνησε και έχασε την δυναμική της.
Παράλληλα στο πεδίο της κοινωνικής δικαιοσύνης βρισκόμαστε στην τελευταία θέση μεταξύ των 28 της Ευρώπης, σύμφωνα με την έκθεση του Bertelsmann Stiftung, και μάλιστα σταθερά τα τελευταία χρόνια, ενώ έπρεπε εξαιτίας της κρίσης κάποια πράγματα να διορθωθούν άν όχι να αλλάξουν ριζικά. Ενώ πέρα από την ανεργία, που μαζί με την Ισπανία συνεχίζουμε τον πρωταθλητισμό, στην λειτουργία της αγοράς εργασίας το 35,6% του πληθυσμού το 2016 (3,8 εκατ. άνθρωποι) -με αντίστοιχο ποσοστό στην ΕΕ στο 23,4% κάτω από τα επίπεδα του 2008 που ήταν 23,7- είναι στον κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Και δυστυχώς μεγάλο το ποσοστό νέων και παιδιών, όπου είναι χαρακτηριστικό η μη βελτίωση στον τομέα της παιδείας όπως στις περισσότερες χώρες, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το ποσοστό των μαθητών που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν στο σχολείο.
Οι πολίτες μπορεί στις έρευνες να καταγράφουν την αίσθηση -πάνω από 75%- ότι η χώρα πορεύεται σε λάθος κατεύθυνση αλλά η κινητικότητα στο πολιτικό ή κοινωνικό επίπεδο είναι, αν όχι ανύπαρκτη, σίγουρα κατώτερη των προκλήσεων. Και βέβαια αν δεν μετατραπεί η αίσθηση σε γνώση, συνείδηση και ενέργεια, κάτι που δεν εξαντλείται -ή δεν πρέπει- στο παιχνίδι των εκλογών και των ποσοστών, είναι πιθανό οι χθεσινές, σημερινές ελίτ ή παρόμοιας νοοτροπίας στο μέλλον να αναπαράγονται και μαζί τους οι αρνητικές και επώδυνες καταστάσεις.
Έτσι είτε «αυτά που γίνονται ή δεν γίνονται και θα γίνουν» στο γνωστό μότο του μικροδιπολισμού -που «εκλιπαρεί» ο ένας τον άλλον να πάψει να κάνει ή να κάνει-δεν αρκούν πια. Το επαναλαμβανόμενο: ναι, ναι ή όχι, όχι είναι «ρουλέτα» που πάντα η χώρα και ο λαός, η κοινωνία χάνουν. Κυρίως δεν συγκροτούν ενότητα, κοινωνικοπολιτική συμμαχία και δύναμη προόδου που περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε σήμερα!
Το συνέδριο και το μέλλον της Αυτοδιοίκησης
Γράφει ο Βασίλειος Φ.Φωτάκης*
Αυτές τις μέρες, στα Γιάννενα, διεξάγεται το ετήσιο τακτικό Συνέδριο της ΚΕΔΕ ( 30 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου). Όσοι δηλώνουμε ενεργοί στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αφουγκραζόμενοι τις ανησυχίες αλλά και τα προβλήματα των κατά τόπους κοινωνιών που υπηρετούμε συμμετέχουμε στοχεύοντας σε μια ολιστική αναβάθμιση της Δημόσιας διοίκησης, ενδυναμώνοντας τον θεσμικό ρόλο της Τοπικής αυτοδιοίκησης.
Οι επικείμενες αλλαγές στην διοικητική δομή της χώρας και δη αυτών της ΤΑ αναφέρονται σε "ευρύτερες αλλαγές" στο χωροταξικό του Καλλικράτη. Μεταξύ άλλων, την αλλαγή του εκλογικού συστήματος αναδείξεως των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, τη μείωση της διάρκειας της θητείας των οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης, τη θεσμοθέτηση τοπικών δημοψηφισμάτων και τη δημιουργία "συμβουλίων γειτονιάς" με διευρυμένες αρμοδιότητες κλπ. Τα προβλήματα του εκσυγχρονισμού της ΤΑ δεν λύνονται όμως μόνο με αλλαγές στις πολιτικές και οργανωτικές δομές. Η κύρια διαπίστωση είναι ότι πρέπει να ξεκαθαριστούν οι αρμοδιότητες μεταξύ των διακριτών επιπέδων εξουσίας. Χρειάζεται αναδιάρθρωση ολόκληρου του διοικητικού συστήματος με αξιοποίηση των σχετικών εμπειριών και γνώσεων και υπό την επιμέλεια διαβούλευσης με την Αυτοδιοίκηση.
Η σημερινή Δημόσια Διοίκηση αποτελεί τον κυριότερο περιοριστικό παράγοντα για την πρόοδο της Χώρας και χρειάζεται επιτακτικά μια Συνταγματική αναθεώρηση.
Για να γίνει μια ουσιαστική μεταρρύθμιση στην αυτοδιοίκηση με ανακατανομή και αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων, πέραν της κοστολόγησης απαιτούνται η συνεργασία και ο διάλογος θεσμικών και κοινωνικών φορέων. Ταυτόχρονα για να διατίθεται κανονιστική αυτονομία πρέπει η κρατική εποπτεία να μην εμποδίζει την ελεύθερη πρωτοβουλία και δράση της. Είναι αδιανόητο σήμερα να υπάρχει θεσμός αποκεντρωμένης διοικήσεως και να επιχειρείται και τοποθέτηση διοικητικών Γραμματέων στους Δήμους και στις Περιφέρειες.
Απαιτείται επίσης μια σειρά από διευθετήσεις σε προβλήματα που αφορούν τη λειτουργία των Δήμων και Περιφερειών, [π.χ. φορολογική αποκέντρωση, καταστατική θέση των αιρετών, διακριτές σχέσεις και συνεργασία μεταξύ ‘Α και Β' Βαθμού Αυτοδιοίκησης, νέα γενιά παρακρατηθέντων, μεταφορά αρμοδιοτήτων στην Τ.Α., απουσία προτάσεων για τα μείζονα ζητήματα που απασχολούν την Ελληνική οικονομία και κοινωνία,(όπως ο ρόλος της Τ.Α. στον σχεδιασμό και την εφαρμογή της κοινωνικής και της μεταναστευτικής πολιτικής)]. Οι Πόλεις μπορεί να αποτελέσουν τους μοχλούς ώθησης της τοπικής οικονομίας, της εξωστρέφειας, της πράσινης οικονομίας αλλά και πόλους για την επίτευξη της κοινωνικής συνοχής
Η διατήρηση όμως της κοινωνικής συνοχής σε εθνικό επίπεδο που επετεύχθη στη διάρκεια της κρίσης από την ΤΑ δεν είχε στη διάθεσή της αρμοδιότητες και πόρους για να μπορεί να την διασφαλίσει περαιτέρω. Στην Τ.Α. άρα πρέπει να μεταφερθεί πλήθος εκτελεστικών δραστηριοτήτων του κράτους, ενώ στις κεντρικές υπηρεσίες να παραμείνουν ο επιτελικός σχεδιασμός και ο έλεγχος. Δεν πρέπει να αποτελεί με απλά λόγια εκτελεστικό μηχανισμό της κεντρικής κυβέρνησης υλοποιώντας τις αποφάσεις της, αλλά έναν θεσμό διαμόρφωσης τοπικού συστήματος προτεραιοτήτων αυτόνομο.
Πρέπει να κατακτήσει ένα αυτόνομο ρόλο διαμόρφωσης της καθημερινής πολιτικής και των προτεραιοτήτων για το χώρο ευθύνης της, που να βασίζεται σε μια κεντρική πολιτική αποκέντρωσης, αποφάσεων και πόρων. Η θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής ως πρωτεύων, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες του αυτοδιοικητικού κόσμου, ας λάβουμε υπόψη ο,τι δεν ενισχύουν την εύρυθμη λειτουργία των δήμων απλά συντηρούν δια μέσω τις πολιτικής τους επιβίωσης μειοψηφικές δυνάμεις.
Επικεντρώνω την αναγκαιότητα μιας αυτοδιοικητικής μεταρρύθμισης με γνώμονα τις αρχές της εγγύτητας, της επικουρικότητας, της εδαφικής και της κοινωνικής συνοχής και λαμβάνοντας υπόψη την Ελληνική και Ευρωπαϊκή πραγματικότητα για πολύ-επίπεδη διακυβέρνηση.
Οι αναγκαίες προσαρμογές που θα λειτουργήσουν ως καταλύτης κοινωνικής αλλαγής θεωρώ εντοπίζονται: στο πολιτικό σύστημα, στο διοικητικό σύστημα, στο σύστημα κατανομής πόρων και στο σύστημα κατανομής αρμοδιοτήτων μεταξύ των επιπέδων διοίκησης και είναι αναγκαίες για τη λειτουργικότητα, την ευελιξία και την αποδοτικότητα της όποιας νέας μεταρρύθμισης.
* Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Αγρινίου
Ένα πρωινό στο χωριό μου
Γράφει η Χαρά-Χαρίκλεια Βλαχάκη
Κάποια Χριστούγεννα πήγα να κάνω γιορτές στον Τριπόταμο με τους γονείς μου.Αυτές οι μέρες, είναι πολύ πιο όμορφες όταν τις περνάς στο χωριό με τους δικούς σου ανθρώπους...στο σπίτι που γεννήθηκες...εκεί που πίστευες μικρή στα παραμύθια, στα καλικαντζαράκια, στον Άγιο Βασίλη..
Έμεινα καμιά εβδομάδα...ένα πρωινό αν και έκανε αρκετό κρύο αποφάσισα να πάω στην Φτερόλακα...στην κορυφή του κάτω Τριποτάμου!Μια μεγάλη λάκα γεμάτη με φτέρες και στη μέση ένα αστραποκαμένο δέντρο.
Ντύθηκα κατάλληλα και άρχιζα να ανηφορίζω..δεν είναι μακριά σε κανένα τεταρτάκι θα έφτανα....Προς τα πάνω κοίταζα μόνο τον δρόμο και πότε θα φτάσω...κοίταζα τις πέτρες κι αναρωτιόμουν πόσες από αυτές μου μάτωσαν τα καλάμια πέφτοντας μικρή....ανηφόρα, κρύο, λίγο λαχάνιασμα και τελικά έφτασα!Πόση ομορφιά και πόσες αναμνήσεις από τα παιδικά μου χρόνια...οι εκδρομές από το σχολείο...τα παιχνίδια, οι κατσίκες μας...
Από εδώ βορειοανατολικά βλέπω την πλευρά της Ευρυτανίας που δεν φαίνεται από το χωριό..το Καυκί, την Φτερόλακα , τις στροφές του δρόμου για την Φραγκίστα, το Τρίκορφο...μετά γυρίζω από την άλλη πλευρά...Η απεριόριστη θέα προς την Αιτωλοακαρνανία...η λίμνη...οι οκισμοί του χωριού..είναι τόσο διαφορετική η όλη εικόνα από δω πάνω! Μοιάζει με ζωντανό πίνακα ζωγραφικής!
Δεν θα άλλαζα το χωριό μου με κανένα μέρος του κόσμου...ας είναι φτωχό, ας ερήμωσε το μισό....είναι φωλιασμένο μέσα μου και τίποτε δεν μπορεί να το βγάλει...Κοιτάζω τα σπίτια του χωριού μου...σε κάποιες αυλές οι νοικοκυρές άπλωσαν τα σκεπάσματα να αεριστούν... αν και γιορτές πολλά σπίτια κλειστά...το καταλαβαίνεις από τα τζάκια τους που δεν καπνίζουν...όπου υπάρχουν άνθρωποι υπάρχει και καπνός....πριν από χρόνια όλα τα τζάκια των σπιτιών κάπνιζαν..... Θεέ μου! Πόση αγαλλίαση νιώθω που το τζάκι στο πατρικό μου καπνίζει!
Κοιτάζω τον καπνό για κάμποση ώρα λες και είναι κάτι ξεχωριστό....σαν κάτι που το βλέπω για πρώτη φορά...αισθάνομαι το όμορφο μήνυμα ζωής που μου περνάει!
Ναι ! Σημάδι ζωής των δικών μου αγαπημένων ανθρώπων!Νιώθω ένα σφίξιμο στο στομάχι μου...οι αναμνήσεις και τα συναισθήματα αρχίζουν να με κυριεύουν όπως πάντα....νοσταλγία, συγκίνηση, ομορφιά, λύπη, χαρά....όλα μαζί λες και κάνουν πόλεμο μέσα μου ποιο είναι πιο δυνατό, ποιο θα επικρατήσει, ποιο θα με λυγίζει..Ο αέρας εδώ πάνω ...ξυρίζει. Κρυώνω αλλά δεν θέλω να κατέβω...δεν χορταίνω να κοιτάζω το χωριό μου...δεν το χόρτασα ποτέ....ίσως αν ζούσα εδώ να μην ένιωθα τόσο έντονη επιθυμία...αλλά πως γίνεται όταν αγαπάς κάτι τόσο πολύ να το χορτάσεις όσο κι αν το ζεις καθημερινά?..πόσο μάλλον όταν το βλέπεις στην χάση και στην φέξη....
Ο μπάρμπα-Λάμπρος που γύριζε από τις γίδες του διέκοψε τις σκέψεις μου...χαιρετούρες, χρόνια πολλά, τα τυπικά καλώς ήλθες κ.τ.λ.Μέχρι να κατέβουμε αμέτρητες φορές μου ερχόταν να τον ρωτήσω αν χόρτασε τόσα χρόνια που ζει εδώ το χωριό μας...θα με περάσει για τρελή ..άστο έλεγα από μέσα μου...
Μα πως μπορεί κάποιος να χορτάσει το χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε?Η κάθε μέρα του είναι διαφορετική, ακόμα και οι άνθρωποι αλλάζουν...από παιδιά γίνονται ενήλικοι, μετά γέροι και μετά διαβαίνουν ένας-ένας με την σειρά τους...τα δέντρα στις αυλές μεγαλώνουν, τα σοκάκια γίνονται αυτοκινητόδρομοι, οι πέτρινες σκεπές κοκκινίζουν από τα κεραμίδια...οι εποχές αλλάζουν ....αυτό που δεν αλλάζει είναι η αγάπη σου γι αυτόν τον τόπο και ότι υπάρχει πάνω σ' αυτόν....
Τα πάντα του χωριού σου μοιάζουν πιο νόστιμα, πιο όμορφα, πιο ευχάριστα, πιο συμπαθητικά...από τους ανθρώπους, τα νερά των πηγών, τα χόρτα των χωραφιών, τους καρπούς των δέντρων, όλα μα όλα είναι υπέροχα!!!!!!Η αγάπη για το χωριό σου είναι εθισμός, δεν περνάει εύκολα αλλά και γιατί να περάσει? Κάπου -κάπου πονάς, δακρύζεις, νοσταλγείς...ε και?
Έτσι είναι η κάθε είδους αγάπης, μας πονάει , μας ματώνει .....αλλά την θέλουμε.....
«Τεντωμένο σχοινί και τεντωμένα χέρια»!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Μια ευρύτερη επισκόπηση, χωρίς την γνωστή αντιπολιτευτική ή κυβερνητική η μιντιακή συνήθη φλυαρία, δείχνει ότι η ταχύτητα μεταβολής του περιβάλλοντος της χώρας ή της Ευρώπης αναδεικνύει νέες στρατηγικές απειλές και κινδύνους.
Οι ανακατατάξεις που συμβαίνουν στον κόσμο αναμφίβολα επηρεάζουν την χώρα, την Ευρώπη, δηλαδή τα συμφέροντά και τις ιδέες του Ευρωπαϊκού χώρου και της Ελλάδας ως μέρους της αλλά και ως ξεχωριστής οντότητας. Η διεθνής τάξη που μέχρι σήμερα γνωρίσαμε καταρρέει, τα τετελεσμένα γεγονότα καθώς και η κλιμακούμενη περαιτέρω βία, αναλαμβάνουν τα έθιμα και τους κανόνες μιας διεθνούς κοινότητας που διαμορφώνεται και η οργάνωση της οποίας είναι υπό αμφισβήτηση.
Μπροστά στα μάτια μας ο αγώνας για εξουσία ξεδιπλώνεται παντού και οι ανταγωνισμοί κάθε είδους είναι ισχυρότεροι από ποτέ. Αυτή η νέα συνθήκη στην οποία όλοι οι λαοί εθίζονται σταδιακά και αποδέχονται σιωπηρά -στο πλαίσιο μίας δήθεν ρεαλιστική θεώρησης- αφορά όλους του τομείς. Και δυστυχώς συμπεριλαμβάνονται και οι εξοπλισμοί, ο στρατιωτικός τομέας με όλο και πιο εξελιγμένα όπλα μαζικής καταστροφής.
Από το βάθος των ωκεανών, με τα υποβρύχια καλώδια να κυκλοφορούν πληροφορίες, να επικοινωνούν, να μεταφέρουν εξαγωγές και προμήθειες οι δυνατότητες είναι μαζί με τα προβλήματα, την εξέλιξη στρατηγικών εκφοβισμού, ελέγχου και επιρροών στις κοινωνίες, σε κρίσιμες περιοχές του πλανήτη.
Η πρόκληση τίθεται στην «κρυμμένη» επίθεση με νέες μορφές διφορούμενου πολέμου σχεδόν σε όλα τα πεδία: πολιτικά, οικονομικά και σε όλες τις διαστάσεις: εθνική, περιφερειακή, παγκόσμια και στον κυβερνοχώρο. Τα προβλήματα που προκαλούνται από αυτές τις ανταγωνιστικές, επιθετικές και αδιαφανείς συμπεριφορές -σε όλο το φάσμα που εκδηλώνονται- φέρνουν σχέσεις και καταστάσεις σε τεντωμένο σχοινί και υπονομεύουν δημιουργικές συνυπάρξεις και οράματα, συχνά πριν ακόμη σχηματοποιηθούν -ιδιαιτέρως στη συνείδηση των νεώτερων γενεών.
Όλα τα χαρακτηριστικά του πολέμου είναι αναγνωρίσιμα και απαιτείται το σωστό οπλοστάσιο για να αντιμετωπισθούν. Η προάσπιση των συλλογικών και ατομικών δικαιωμάτων, των γενικών εργασιακών και κοινωνικών συμφερόντων επιζητούν πιο επαρκείς πολιτικές πλέον για την χώρα και την ήπειρο και, δεδομένης της σκλήρυνσης του παγκόσμιου περιβάλλοντος, χρειάζονται πιο ισχυρά, αποτελεσματικά και ολοκληρωμένα εργαλεία, για την υπεράσπιση και προαγωγή των δημοσίων συμφερόντων. Αυτό όμως σημαίνει -κατ’ αρχάς- σαφήνεια προσανατολισμού και στρατηγικής επιλογής. Αλλά στη βάση χρειάζονται συνείδηση της ιστορικής στιγμής και γνώση της ιστορίας καθώς και γονιμότητα αξιών έτσι ώστε να αποκτήσουμε πιο δραστήριο παρόν, ικανό να οδηγήσει με αξιοπιστία και βεβαιότητα για ένα ανθρώπινο βιώσιμο αξιοπρεπές αύριο.
Αυτή η επιλογή προϋποθέτει ένα νέο πνεύμα συλλογικότητας, μία σαφή τοποθέτηση υπέρ της αξίας και της ανάγκης στήριξης της κοινωνίας και της συνοχής της. Αυτό πρέπει να δηλώνει καθαρά και δεσμευτικά ότι σχεδιάζουμε στρατηγικά, με προσοχή και συναίσθηση της ευθύνης, για τη δική μας γωνιά και οντότητα και δεν υλοποιούμε απλώς αποφάσεις άλλων. Εντάσσουμε την χώρα μας στο ευρωπαϊκό σύνολο αλλά προασπίζουμε ταυτόχρονα την ταυτότητά της και το δικό της μέλλον.
Η πολλαπλή και όχι η μονοδιάστατη φιλοδοξία για αληθινή ευημερία και η οικοδόμηση μια ενεργούς κοινωνίας πολιτών να αναγράφεται σαφώς ως κινητήριος δύναμη για πράξεις υλοποίησης οραμάτων τα επόμενα χρόνια. Οι πολίτες πρέπει βγούν από την ιδιώτευση, να απλώσουν, να βρούν τα τεντωμένα «χέρια» των κοινών στόχων, των δεσμών των λαών, να εξασφαλίσουν τις ισορροπίες επί του σχοινιού, να προχωρήσουν με ευθύνη στο μέλλον!
Το αριθμητικό και συγκυριακό στοίχημα της κεντροαριστεράς!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Παρατηρώντας το εγχείρημα ενοποίησης του χώρου που ονομάζουμε «κεντροαριστερά» από τότε που εμφανίστηκε επίσημα στον ορίζοντα αλλά και πρίν, όταν ξεκίνησαν οι διεργασίες, δύσκολα μπορώ να διακρίνω αν ξεδιάλυνε βασικές αρχές και γρίφους.
Ιδέες, οργάνωση, στρατηγική : σύγχυση. Πόσο κοντά σε σύγχρονες αντιλήψεις για τους πολιτικούς θεσμούς είναι οι προσεγγίσεις όχι μόνο των υποψήφιων προέδρων αλλά και της βάσης του: θολό τοπίο. Πόσο εκπαιδευμένη πολιτικά είναι να σταθεί καθαρά απέναντι σε νοοτροπίες νεποτισμού, ικανοποίησης ατομικών επιδιώξεων, ρουσφετολογίας, παροχών και αντιπαροχών δηλ όλα αυτά που στηλιτεύουν οι προοδευτικοί πολίτες και ενοχοποιούνται για τα αδιέξοδα και όχι μόνο τα οικονομικά.
Εκτός από δύο υποψηφίους και έναν των μισών λόγων, δεν διευκρινίστηκαν τα κρίσιμα, όπως: πως θα συμπεριφερθούν στις σειρήνες της «κυβερνησιμότητας» αν η κάλπη -όπως τώρα διαφαίνεται- δεν βγάλει αυτοδυναμία ή τι πιστεύουν για τον εκλογικό νόμο κά. Και το κυριότερο ζήτημα: η ομογενοποίηση του εν δυνάμει «ενιαίου» φορέα ή των αυριανών μελών και φίλων ή των κοινοβουλευτικών, δεν φαίνεται να έχουν απασχολήσει. Έτσι τα σημερινά διακυβεύματα για ανάδειξη επικεφαλής «έγιναν» αριθμητικά και συγκυριακά. Τα ντιμπέιτ δεν ξέφυγαν του προεπιλεγμένου ρόλου από κάθε υποψήφιο και αν πάλι εξαιρέσουμε τρείς -από τους εννέα που επιχείρησαν να αναδείξουν διαφορές- εκείνο που επικράτησε ήταν αυτό που ο λαός μας αποκαλεί «σούπα». Η ουσία είναι ότι για να πάει μπροστά ο φορέας οφείλει μελλοντοστροφή της σκέψης, της νοοτροπίας, της κίνησης απαιτείται και χρώμα. Ωστόσο αν δούμε τα πράγματα ως έχουν -γυμνά από περιεχόμενα και «βαρύ» προβληματισμό- μένει ο αριθμός των συμμετεχόντων.
Αξιοπρεπής επιβίωση με ανοιχτή προοπτική είναι οι 150 χιλ. τουλάχιστον. Επομένως όσο κι αν έως τώρα πολλά και μείζονα δεν συζητήθηκαν σε βάθος, το κίνητρο για συμμετοχή είναι απλό: αυτή δημιουργεί την αφετηρία για πολιτική συγκρότηση με δυναμική και ορμή για «νέα τάξη πραγμάτων» με φιλοδοξία να επηρεάσει καθοριστικά τις εξελίξεις στην χώρα. Διαφορετικά μπορεί να πιστοποιηθεί ως ιστορικό μεταπολιτευτικό σχήμα οριακής ύπαρξης.
Αν οι αιτίες της κρίσης βρίσκονται στο ότι δεν «αλλάξαμε μυαλά» μετά την ένταξη στο ευρώ και παρκάραμε στην «καθεστωτικοποίηση» των μνημονίων, το ύστερο ΠΑΣΟΚ τιμωρήθηκε δυσανάλογα των ευθυνών του. Η «φροντίδα» μηχανισμών -να φέρνουν στην επιφάνεια σε κρίσιμες καμπές το αμαρτωλό παρελθόν τρωκτικών και τυχοδιωκτών - απαντιέται με την συμμετοχή γιατί αποδεικνύει αν, πόσο ή όχι απεγκλωβίζεται το σχήμα από τέτοια άγκιστρα και πρόσωπα. Από την οπτική αυτή η επιλογή προσώπου έχει βαρύτητα δηλ. αν παραμένει στην διαχείριση και τις ισορροπίες που καθηλώνουν ή τολμά στο παρόν την δημιουργία του μέλλοντος. Κάτι που εξαιτίας του «φορτίου» που κουβαλά ο χώρος δεν αυξάνει πολιτικά ποσοστά στην κοινωνία από γενικές ή ευχολογικές ή αποσπασματικές ή αβαθείς προτάσεις περι ανάπτυξης ή από τα απλοποιημένα: «γιατί οι άλλοι είναι καλύτεροι;». Ο βαθμός συμμετοχής είναι σημαντικός αφού όσο μεγαλύτερος είναι τόσο πιο δραστικά «μπορεί» να κόψει τον ομφάλιο λώρο με ότι σάπιο υπήρξε ή φυτοζωεί και πρωτίστως είναι το μόνο ευδιάκριτο στοίχημα που έμεινε και μπορεί να σταλεί μήνυμα δουλειάς με δύναμη απο τους απλούς ανθρώπους που προσδοκούν απο την πρωτοβουλία.
Άλλωστε η αποφασιστική κρίση είναι στους πολίτες στις επερχόμενες εκλογές. Αυτή προσδιορίζει την τελική μορφοποίηση του χώρου, την ευρύτητα, τις δυνάμεις που θα την απαρτίζουν. Τότε και από εκεί έρχεται όλη η κεντροαριστερά μπροστά στα πραγματικά νέα και μεγάλα, ιστορικά διλήμματα. Ας ελπίσουμε έως τότε να βγεί, κυρίως όμως η χώρα, από την παρακμή αλλά και το συνακόλουθο στάδιο: την επιρροή της!
Ζητείται «νέα» ανθεκτικότητα των ανθρώπινων κοινοτήτων!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Τα στοιχεία μιλούν: από 777 εκ. υποσιτισμένους το 2015 σκαρφαλώσαμε στα 815 εκ. το 2016.
Η UNISEF εκτιμά ότι 3 εκ. παιδιά χάνουν κάθε χρόνο την ζωή τους από την αιτία αυτή, ενώ στην Ελλάδα 600 χιλ. παιδιά και έφηβοι υποσιτίζονται. Η μετακίνηση - μετανάστευση στο ένα δις το 2015 με 245 εκ. «διεθνείς» μετανάστες. Το «μίγμα» του προβλήματος ή των κινδύνων διαφοροποιείται από την εξάντληση των φυσικών πόρων, την κλιματική αλλαγή. Έτσι, μαζί με την αστάθεια ή τις συγκρούσεις ή την έλλειψη στοιχειώδους δικτύου κοινωνικής προστασίας σε μεγάλες περιοχές - περιφέρειες του πλανήτη, η ανθεκτικότητα των ανθρώπινων κοινοτήτων αναδεικνύεται σε στρατηγικό ζήτημα. Εντείνει ή όχι την μετανάστευση. Η αύξηση της επάρκειας και ασφάλειας του εφοδιασμού τροφίμων και η μετανάστευση είναι κρίσιμες μεταβλητές της εξίσωσης.
Οι επενδύσεις σε σύγχρονους τρόπους, συστήματα παραγωγής τροφίμων και αγροτικής ανάπτυξης είναι ένα από τα μεγάλα ζητούμενα του αιώνα. Οι δρόμοι μεταξύ Αφρικής και (όχι μόνο) Ευρώπης, η ειρηνική συνύπαρξη λαών, εθνών, κρατών όλο και περισσότερο περνούν από την επισιτιστική ασφάλεια. Μπορούμε, και τι, να κάνουμε καλύτερα σε μια πολύπλοκη πραγματικότητα; Ίσως, απαντώντας «προοδευτικά και αριστερά»: αν ο ανεπτυγμένος κόσμος εξασφαλίσει και παράσχει την δυνατότητα οι άνθρωποι να καλλιεργούν τα τρόφιμα στον τόπο τους. Αρκεί όμως; Προφανώς και όχι όταν η γεωργία γίνεται πιο παραγωγική και περισσότερο μηχανική. Αυτή η διαρθρωτική αλλαγή -που εξελίσσεται- μειώνει την εργασία στον τομέα της γεωργίας. Ήδη στην Ευρώπη άνθρωποι που είχαν εισόδημα από την γεωργία μετακόμισαν στην βιομηχανία, τις υπηρεσίες και σε άλλες περιοχές της οικονομίας. Επομένως οι μετασχηματισμοί καθιστούν πιο δύσκολη την εξίσωση.
Βλέποντας πιο ολιστικά τις εξελίξεις δηλ. τις φυσικές ή οικονομικές κρίσεις ή καταστροφές και τον ευρύτερο «κλονισμό» των οικοσυστημάτων, αντιλαμβανόμαστε ότι τα εμπόδια για ανάκαμψη και αναπήδηση ενιαίων λύσεων μεγέθους είναι αρκετά. Η μία πτυχή της εξίσωσης εξαρτάται από την εισαγωγή και διάχυση, την πρόσβαση στις νέες τεχνολογίες, την καινοτομία πχ στην ύπαρξη, ποιότητα, καταλληλότητα συστημάτων άρδευσης και ύδρευσης, την εξεύρεση και χρήση δηλαδή σπάνιων πόρων για αρκετές περιοχές με υψηλή παραγωγικότητα. Η δεύτερη σχετίζεται με την απώλεια του 1/3 του παραγόμενου φαγητού σήμερα. Αν μειώσουμε τις ποσότητες που χάνονται από κακό προγραμματισμό ή απερίσκεπτες καταναλωτικές συνήθειες μπορούμε να αυξήσουμε την διαθεσιμότητα τροφίμων για να βγούν άνθρωποι από την ανέχεια.
Ωστόσο η επιστημονική έρευνα, και συνακόλουθα οι πολιτικές, υπολείπονται της κλίμακας των μειζόνων κινδύνων για τις σύγχρονες κοινότητες. Ειδικά σε χώρες, όπως η δική μας, ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης -που δεν προκύπτει από «συνέδρια» από τα πάνω αλλά ως επιστέγασμα παραγωγικών δράσεων και πρωτοβουλιών ή σοβαρών διαδικασιών και δομών δημοκρατικού περιφερειακού και εθνικού προγραμματισμού- χρειάζεται δουλειά για να επιτύχει πολλούς στόχους. Να μειώσουμε τις ανισότητες, να ζωντανέψουμε την ύπαιθρο, να συμβάλλουμε εδώ ή στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια προσπάθεια ενάντια στον υποσιτισμό.
Σχέδιο για μοντέλο χρήσης των πόρων που διαθέτουμε: γή, κλίμα, νερό, για βιώσιμη και οικολογική γεωργική, κτηνοτροφική και αγροτική παραγωγή ακούμε ευχολογικά.Κυρίως χωρίς διατύπωση συγκεκριμένων στόχων είτε απο τηην κυβέρνηση είτε απο περιφερειάρχες στις πρόσφατες «αναπτυξιακές» συνευρέσεις. Καλές οι υποδομές από τα ΕΣΠΑ ως δρόμοι για νέα παραγωγή και προϊόντα δηλ. για τις «ορφανές» δημιουργίες νέων ανθρώπων και παραγωγών αρκεί να υπάρχουν φιλικές δημόσιες πολιτικές. Διαφορετικά -όπως διδάσκει και η εμπειρία των Ολυμπιακών- μεταφέρουν μόνο «φιέστες», φθείρουν την όποια ανθεκτικότητα έχει η κοινωνία. Οι προκλητικές πολιτικές νοοτροπίες ή φεουδαρχικές συμπεριφορές σήμερα είναι εχθρικές για το αύριο, όπως και καθετί αρνητικό ή επιδερμικό!
Περισσότερα...
Αναζητώντας τον συνδικαλισμό του 21ου αιώνα !
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Από τον 19ο αιώνα, που τα συνδικάτα ήρθαν στο προσκήνιο χωρίς θεσμική και δικαιϊκή κατοχύρωση, αντιμετωπίζονταν και αντιμετωπίζονται με καχυποψία. Σήμερα με το "τέλος" της πλήρους απασχόλησης και την "ατελείωτη" λιτότητα αμφισβητούνται πολλαπλώς. Το Κράτος, οι κυβερνήσεις, τα κόμματα -όλου σχεδόν του φάσματος- που μεταπολεμικά τα νομιμοποίησαν και τα αναγνώρισαν ως θεσμούς δηλαδή με καθολικά χαρακτηριστικά έκφρασης κοινωνικών συμφερόντων ή "κοινωνικούς εταίρους", τώρα τα θεωρούν "ομάδα πίεσης" ή "περιθωριακούς" φορείς, εμπόδιο για το "γενικό καλό και το "πρόταγμα" της εποχής.
Η πορεία από προ-καπιταλιστικές, καπιταλιστικές συνθήκες, κρίσεις, διατρέχεται με δομικά στοιχεία, ιστορικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, συγκρούσεις, ρευμάτων σκέψης και πολιτικές εξελίξεις. Μπορεί η πυκνότητα, δηλαδή οι εγγεγραμμένοι στα συνδικάτα, να είναι χαμηλή ή υψηλή και αδρανής, η δημοφιλία στο ναδίρ, ωστόσο αν φύγουν από τις παραλυτικές ή διαλυτικές ισορροπίες-που στην χώρα μας σε πολλές των περιπτώσεων υπηρετούν εκλογικούς προσωπικούς μηχανισμούς στο εσωτερικό τους ή το χειρότερο κομματικούς ή άλλες εξαρτήσεις- μπορούν και επιβάλλεται να σταθούν με ευθύτητα στις προκλήσεις. Να αντιμετωπίσουν την εκτεταμένη διαβρωτική διείσδυση στο παρόν και το μέλλον της εργασίας.
Το ζήτημα είναι η καθαρή και ισχυρή ριζοσπαστικοποίηση: με αλληλεγγύη, συντονισμό και συνεργασία σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, οι αρμοί ενότητας και δράσης με το σύνολο των λαϊκών- κοινωνικών στρωμάτων που χτυπά αλύπητα η κρίση και οι διαχειριστικές πολιτικές και όχι απλά συγκυριακή σύμπτωση σε κάποιες μορφές δράσης. Με μονοθεματικό και κατακερματισμένο κλαδικό συνδικαλισμό "πάμε" στην προσυντεχνιακή περίοδο.
Η παγκοσμιοποίηση εδώ και δύο τουλάχιστον δεκαετίες εκκολάπτει και οδηγεί την μεταβολή στις εργασιακές σχέσεις, "ανασυνθέτει την εργατική τάξη" περιπλέκοντας τις κοινωνικές συνθήκες. Άλλωστε το ίδιο συνέβη τις δεκαετίες του 20ου αιώνα όπου ολοκληρώθηκαν διεργασίες με αφετηρία τον 19ο σε συνδυασμό και με ευρύτερες ανακατατάξεις στον κόσμο. Η ανακοπή της ταπείνωσης της εργασίας, της διαίρεσης σε επαγγελματίες, μεσαία στρώματα, της διάσπασης στην διάχυση γνώσης από γενιά σε γενιά, της διάλυσης των σχέσεων στις εργασιακές δομές, της εμπιστοσύνης, είναι επείγουσα.
Τώρα και πριν την μαζική εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών, δηλαδή στην νέα ιστορική μεταμόρφωση του 21ου αιώνα και την ολική αλλαγή της υφής της εργασίας -που ίσως να σημάνει και την πραγμάτωση της "προφητείας" για το τέλος των δικαιωμάτων της εργασίας, η επαναφορά των συνδικάτων είναι ζωτική υπόθεση. Αυτό προϋποθέτει ανάλυση σε βάθος, επεξεργασία θέσεων, νέα πλατφόρμα διεκδικητικού πλαισίου και στρατηγικής. Κυρίως όμως άνοιγμα στην σκέψη, τις ιδέες, τον διάλογο με τους εργαζόμενους και την κοινωνία.
Ποιά όμως συνδικάτα; με το παλιό κέλυφος; Προφανώς η νέα μορφοποίηση της εργασίας και της εργατικής τάξης παραπέμπει στην δημιουργία νέων υποκειμένων δηλαδή και την δομική αλλαγή του συνδικαλισμού. Πολιτικό και αξιακό είναι πρωτίστως το επίμαχο του 21ου αιώνα για να συμπυκνωθεί σε συλλογικό λόγο, οργάνωση, δράση, να γίνει ορατή, ισχυρή η θέση του συνδικάτου. Στο έδαφος αυτό πρέπει να τεθεί και να επανεξεταστεί η σημερινή καταστατική δομή και ιεράρχηση δηλαδή τα "φίλτρα" αντιπροσώπευσης για να κλείσουμε -όσο είναι δυνατό- την εισχώρηση εργοδοτικών ή άλλων αλλότριων επιδιώξεων. Ίσως είναι στιγμή να δούμε την εκλογή στην ηγεσία των δευτεροβάθμιων και τριτοβάθμιων οργανώσεων όπως το ΔΣ του Πρωτοβάθμιων, απευθείας από τους εργαζόμενους. Φθάνει με τα συνέδρια άνευ νοήματος, με ξύλινη γλώσσα, εκλογικά και υπόγεια "μαχαιρώματα" κάθε είδους συσχετισμών. Όσο πιο γρήγορα και μακριά από τον κρατισμό του ύστερου καπιταλισμού και τον αγοραίο νεοφιλελευθερισμό σε ένα νέο άλμα αυτονομίας, τόσο καλύτερα για την αναζωογόνηση του συνδικαλισμού.
Το διακύβευμα είναι μεγάλο για τον πολιτισμό και το αύριο των ανθρώπινων κοινωνιών και όχι απλά επιμέρους συμφερόντων. Η αμυντική στάση, το παρκάρισμα στην καταγγελιολογία και την μοιρολατρεία, κράτησε αρκετά. Χρειάζεται δουλειά για να επανασυνδεθεί ο εργαζόμενος με την τύχη του συνδικάτου και όχι μόνο με της επιχείρησης ή του φορέα εργασίας. Όλα αυτά κι άλλα περισσότερο σημαντικά έχουν έναν παρανομαστή: ανάπτυξη γνώσης, συνείδησης, ουσιαστικής συμμετοχής. Προϋποθέτουν άμεσες λειτουργίες, ανοιχτά μυαλά, ιδεο-παραγωγή και όχι μηχανισμούς ή κλειδωμένη "φαντασία για έφοδο στον παράδεισο" με καρφωμένα τα πόδια στο πάτωμα!
Η άνοδος των ρομπότ στην παραγωγή και την αγορά εργασίας!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Από το χωριό Έντζμοντ στην Μ. Βρετανία όπου έχει τεθεί σε εφαρμογή το πρώτο πειραματικό αυτοματοποιημένο αγρόκτημα μέχρι την Γερμανία, τις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία τα ρομπότ "διεκδικούν" μερίδιο της παραγωγής, της αγοράς εργασίας, των κερδών. Η ανησυχία, οι έρευνες και οι συζητήσεις για το «επικείμενο» κύμα τεχνολογικής ανεργίας είναι κυρίαρχα στοιχεία σε χώρες και κοινωνίες που κοιτάνε το μέλλον.
Ήδη τα λαϊκά αφηγήματα για την τύχη των αγροτών ή εργαζομένων πχ στην μεταποίηση (τομέα που η αυτοματοποίηση προχωρά με ταχύτητα) να προσπαθούν να μαντέψουν αν θάναι χαλαροί στα καφενεία ή με πολύ ελεύθερο χρόνο ή ειδικοί στην ρομποτική ή άνεργοι.
Οι έρευνες δείχνουν ότι τα βιομηχανικά ρομπότ έχουν ήδη προκαλέσει σοβαρές απώλειες εργασίας και κερδών στις ΗΠΑ. Αντίθετα στην αγορά εργασίας της Γερμανίας, όπου έχουμε πολύ περισσότερα ρομπότ από τις ΗΠΑ, δεν έχουμε την ίδια αρνητική επίδραση στη συνολική απασχόληση.Άλλες εκτιμήσεις θέλουν δραματικές τις επιπτώσεις για το πόσα επαγγέλματα κινδυνεύουν να αυτοματοποιηθούν αλλά η συστηματική ανάλυση δείχνει ότι αυτός ο αντίκτυπος είναι διφορούμενος θεωρητικά. Τα ρομπότ υποκαθιστούν άμεσα τους εργαζόμενους όταν διατηρούν την παραγωγή και τις τιμές σταθερές, αλλά οι μειώσεις κόστους που προκύπτουν επίσης αυξάνουν τη ζήτηση προϊόντων και εργασίας. Επιπλέον, οι εργαζόμενοι μπορούν να απορροφηθούν από διαφορετικούς κλάδους και να ειδικευτούν σε νέα και συμπληρωματικά καθήκοντα.
Τα ρομπότ είναι πραγματικότητα αφού η χρήση τους έχει τετραπλασιαστεί: 7,6 ρομπότ ανά χίλιους εργαζομένους στην Γερμανία, με 2,7 και 1,6 στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ αντίστοιχα. Η "παγκόσμια κατάταξη ρομποτικών" απαριθμεί οκτώ ιαπωνικές επιχειρήσεις μεταξύ των δέκα μεγαλύτερων παραγωγών στον κόσμο. Τα υπόλοιπα έχουν παραγωγή κυρίως στη Γερμανία.
Από τον αριθμό των ρομπότ που έχουν εγκατασταθεί σε 25 βιομηχανίες και 50 χώρες κατά την περίοδο από το 1994 έως το 2014, διαπιστώνεται ότι: στην Γερμανία υπάρχει η μεγαλύτερη αύξηση στους διάφορους κλάδους της αυτοκινητοβιομηχανίας. Εδώ, 60-100 επιπλέον ρομπότ εγκαταστάθηκαν ανά χίλιους εργαζομένους το 2014 σε σύγκριση με το 1994.Υπολογίζεται ότι ένα ρομπότ αντικαθιστά δύο εργασίες κατασκευής (Γερμανία) κατά μέσο όρο. Αυτό σημαίνει ότι κατά τη διάρκεια της περιόδου 1994-2014 καταστράφηκαν από ρομπότ περίπου 275.000 θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Όμως, αυτές οι σημαντικές απώλειες αντισταθμίζονται πλήρως από τα κέρδη εργασίας εκτός της μεταποίησης. Με άλλα λόγια, τα ρομπότ έχουν αλλάξει έντονα τη σύνθεση της απασχόλησης οδηγώντας την πτώση των εργοστασιακών εργασιών.
Τα ρομπότ ήταν υπεύθυνα για σχεδόν το 23% αυτής της πτώσης. Ωστόσο, μέχρι στιγμής δεν έχουν γίνει σημαντικοί δολοφόνοι όταν πρόκειται για τον συνολικό αριθμό θέσεων απασχόλησης στη γερμανική οικονομία.
Τα ρομπότ αυξάνουν τη μέση παραγωγικότητα και τη συνολική καθαρή παραγωγή του μισθολογικού κόστους, αλλά όχι τους μέσους μισθούς. Με άλλα λόγια έχουν συμβάλει στην πτώση του μεριδίου του εργατικού εισοδήματος. Για τους υψηλά ειδικευμένους εργαζόμενους τα ρομπότ είναι φίλοι στην αγορά εργασίας. Όμως, για το μεγαλύτερο μέρος των χαμηλά και μεσαίων ειδικευμένων εργαζομένων, η σχέση είναι πιο δύσκολη.Το συμπέρασμα προς το παρόν είναι ότι τα ρομπότ προκαλούν αξιοσημείωτες διανομές αλλά όχι επικίνδυνα απειλητικές. Σε σύγκριση με τις ΗΠΑ, φαίνεται ότι η αντίδραση της γερμανικής αγοράς εργασίας ήταν πιο ισορροπημένη στην άνοδο των ρομπότ όπως στο πρόσφατο παρελθόν και με το "σοκ της Κίνας" δηλ. αντιμετωπίστηκε με έγκαιρο προγραμματισμό και ανασχεδιασμό της κατεύθυνσης ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού!
Ασφαλιστικό: "Άλυτη" εξίσωση ή "πολιτικός κομπογιανιτισμός";
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Μπορεί πολλές φορές έως τώρα κυβερνήσεις να "αφόπλισαν" την "ωρολογιακή βόμβα" του ασφαλιστικού, άλλοι να έκαναν καριέρες και αρκετοί να έγιναν "ειδικοί" με το αζημίωτο αλλά η έκρηξη είναι πιθανή.
Σε μια οικονομία με γιγάντωση του δημόσιου χρέους, με καταθέσεις στις τράπεζες 120 δις δηλ. όσα και τα κόκκινα δάνεια, και υποδιπλάσια των συνολικών, με υψηλή ανεργία και με αρνητικές προβλέψεις για το δημογραφικό πως μπορεί η χώρα να πορευτεί με κοινωνική ασφάλεια στο μέλλον; Ακόμη κι άν υπήρχε πλήρης απασχόληση η αναλογία εργαζομένων (δηλ. 4,7 εκ. εργαζόμενοι) πρός συνταξιούχους θα ήταν στο 1,7 περίπου δηλ. και πάλι ανεπαρκής. Εάν συνεχιστεί η μείωση των συντάξεων και περικοπούν όλες οι συντάξεις πάνω από 1.000 ευρώ το "όφελος" εκτιμάται στα 800 εκ. Είναι προφανές ότι η εξίσωση δεν λύνεται εκτός κι άν "καταργηθούν" δηλ. πάμε στον πάτο: την εθνική σύνταξη. Κάτι όμως που πέρα από το ανέφικτο -αφού είναι βέβαιος ο κοινωνικός ξεσηκωμός ακόμη και με την μέθοδο διολίσθησης με δεδομένο ότι έχουν ήδη διαρραγεί τα τείχη κοινωνικών αντοχών και ανοχών- η απώλεια σε φορολογικά έσοδα και η βουτιά στην κατανάλωση είναι η άλλη πόρτα που ανοίγει και οδηγεί στο ίδιο αδιέξοδο.
Ωστόσο το ζήτημα των συνταξιοδοτικών δαπανών είναι και ευρωπαϊκό αφού από την Γερμανία, Ιταλία, Φινλανδία έως την Βουλγαρία και την Πορτογαλία διαπιστώνεται έντονο εξαιτίας της γήρανσης. Οι "αριστερές" και δεξιές εφορμήσεις έχουν προσγειώσει στα πιο χαμηλά ευρωπαϊκά βαρομετρικά τις συντάξεις. Και πλέον οι πάνω από 2.000 είναι κάποιες εκατοντάδες παρά τα όσα "κυκλοφορούν" από κάποιους "νέο-αντιλαϊκιστές" λαϊκιστές.
Επειδή οι συνθήκες διαβίωσης των συνταξιούχων όλο και χειροτερεύουν είναι καιρός να βγούμε από τις "σοφιστείες" τις μυθοπλασίες ή το ανάθεμα διαρκώς στο παρελθόν. Το τελευταίο είναι χρήσιμο στην κατεύθυνση της ψήφου και με ότι αναλογεί σε όσους κυβέρνησαν. Όπως και τα περί "ευκαιριών" αν υλοποιούνταν ή Α ή Β "σωτήρια" πρόταση γιατί όλες δεν προέβλεψαν τα δεδομένα της κρίσης (πτώση ΑΕΠ, ανεργία κα). Και το πιο αποκαλυπτικό; εδώ και οκτώ χρόνια υλοποιήθηκαν και μάλιστα πιο σκληρά. Αποτέλεσμα ανακύκλωση του αδιεξόδου με εξαθλίωση.
Αν το πρόβλημα δεν αντιμετωπιστεί στην πραγματική του διάσταση: την πολιτικοοικονομική και κοινωνική και περιορίζεται στην δημοσιονομική όποιους αλγόριθμους να εφεύρουμε στα ίδια θα στρουθοκαμηλίζουμε. Η αναγκαιότητα να φύγουμε από τα έως τώρα "κοκτέιλ" πολιτικών και προτάσεων είναι αδήριτη. Να έρθει το ασφαλιστικό στην θέση που δικαιούται και αξίζει για την ζωή και συνεισφορά γενεών. Τούτο σημαίνει σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο εάν δεν υπάρξει "ταμείο, μηχανισμός" εγγύησης και ανακεφαλαιοποίησης, αντίστοιχος με των τραπεζών, όπου νέοι πόροι -πέρα από τους παραδοσιακούς της εργασίας- προερχόμενοι από την νέα παραγωγικότητα της αναδυόμενης φηφιακής οικονομίας πρέπει να οδηγήσουν στην εξισορρόπηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την σταθεροποίηση σε εθνικό.
Ειδικά για την χώρα μας τόσο η απομείωση και αναδιάρθρωση του χρέους όσο και οι επενδύσεις όταν αξιοποιούν δημόσιο πλούτο (ενέργεια κλπ) πρέπει να έχουν σαφείς ρήτρες υπέρ της κοινωνικής ασφάλισης. Προτάσεις από τα συνδικάτα και επιστήμονες υπάρχουν αλλά χρειάζεται εκτός από την περιπτωσιολογία να σταθούμε πιο συνολικά, στρατηγικά και να συνδυάσουμε τις λύσεις του παρόντος με το μέλλον γιατί στο ασφαλιστικό ή σπάμε τον κύκλο μια "καλή λύση" του σήμερα να παραμένει το "μεγάλο" και πάλι "πρόβλημα" του αύριο ή χάνουμε και το αύριο!
Το μέλλον της εργασίας και των μισθών στην ψηφιακή οικονομία!
Γράφει ο Σπύρος Παπασπύρος
Η εξέλιξη προς την ψηφιακή οικονομία έχει και επιπτώσεις στην εργασία. Ένα νέο ζήτημα που ακόμη δεν έχει την εκτεταμένη διερεύνηση που απαιτείται.
Οι μακροοικονομικές πτυχές όπως η περιφερειακή επίδραση στην ζήτηση εργασίας, την σταθερότητα της ή την κατανάλωση, η διάσταση του φύλου στην ψηφιοποίηση και η αντιμετώπιση της εισαγωγής των νέων τεχνολογιών, είναι τα κρίσιμα που προβάλλουν πλέον για εργαζόμενους, συνδικάτα, κοινωνικούς εταίρους.
Ήδη οι διαφορές των μισθών μεταξύ των κρατών μελών αποτελούν τη βασική πηγή ανισότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μεταξύ δυτικής και ανατολικής ή βορειο-κεντρικής και νότιας. Ωστόσο οι ανισότητες δεν φαίνεται να αντιστοιχούν στις διαφορές στα επίπεδα παραγωγικότητας. Παράδειγμα η προστιθέμενη αξία που παράγεται από μια μονάδα κόστους εργασίας στον τομέα της μεταποίησης είναι πολύ μεγαλύτερη στις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες από ότι στην Γερμανία. Στο έδαφος αυτό εάν προστεθεί, στο άμεσο μέλλον, και ψηφιακό χάσμα ή μεγάλες διαφορές στις δεξιότητες των εργαζομένων, την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, την αποτελεσματικότητα των διοικητικών στελεχών, την ποιότητα υποδομών κά, τα πράγματα μπορούν να γίνουν πιο αγεφύρωτα στο πεδίο παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας. Κάτι που μπορεί να αυξήσει την πόλωση και να υπονομεύσει ακόμη πιο πολύ την συνοχή της ΕΕ προοπτικά.
Προφανώς και η κρίση και η στάση στα εργασιακά δικαιώματα δεν είναι αποσυνδεδεμένη από το αύριο της ψηφιακής παραγωγής υπηρεσιών και προϊόντων. Αντίθετα αντικατοπτρίζει την μάχη για το τις εργασιακές σχέσεις, τους μισθούς, την κοινωνική ασφάλιση. Μπορεί από την Γερμανία έως την Σουηδία ή από την Μολδαβία μέχρι την Νότιο Κορέα κυβερνήσεις, εργοδότες και συνδικάτα μέσα από την ποικιλομορφία των εθνικών και κλαδικών υποθέσεων να προσπαθούν να δημιουργήσουν το νέο εργασιακό, μισθολογικό, κοινωνικό τοπίο αλλά εδώ "δεκάρικοι" και κατά "παραγγελία" δάκρυ. ΝΔ και δυστυχώς και ορισμένοι υποψήφιοι "ηγέτες" της συμπαράταξης κάνουν "πολιτική μπουγάδα" την περιστροφή - και του ήλιου, του τροχού της τύχης ή της ρόδας του λούνα πάρκ που δεν γύρισε στο Σύνταγμα- με τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες και "επενδυτές" που "τρομάζουν". Η αναδυόμενη νέα οικονομία έχει προς το παρόν επιπρόσθετους οδηγούς - κλειδιά για το μέλλον της εργασίας: τις εμπορικές και επενδυτικές συμφωνίες.
Επομένως και ανεξάρτητα από το τι αντιλαμβάνεται ή όχι και τι επιδιώκει η κυβέρνηση - και κάθε που για να συντηρηθεί θέλει ναφθαλίνη παρελθόντος- οφείλουμε ως κοινωνία να απαιτούμε διαφάνεια και έλεγχο σε κάθε συμφωνία, να διευρύνουμε τους όρους, να μην παρασυρθούμε από την ύστερη και ξεπεσμένη νεοφιλεύθερη φιλολογία. Χρειάζεται περίσκεψη και βάθος για να πορευτούμε στην πολυπλοκότητα των προκλήσεων, με αλυσίδα αξίας και όχι απαξίας. Κυρίως μακριά από τους μύθους για "μπούμ επενδύσεων ή απο-επενδύσεων" δηλ. φθηνές παραστάσεις μικροδιπολισμού. Γιατί άλλο πραγματικοί επενδυτές που θέλουν καθαρούς κανόνες και σχέσεις, που βλέπουν το μέλλον -που δεν περνά από καζίνα στην παραλιακή- και άλλο αετονύχηδες που πάντα προτιμούν την σύγχυση, τα αδιευκρίνιστα συμφωνιών, τα υπόγεια, το τζόγο για γρήγορο και υψηλό κέρδος αδιαφορώντας για το γενικό όφελος και την πρόοδο!
Γιατί η αξιοπρέπεια της εργασίας, ο πολιτισμός της χώρας -που βέβαια οι δεξιοί της "τσιμεντοποίησης" της ζωής μας σαρκάζουν- είναι σημαντικά και πολύτιμα κεφάλαια, εφόδια, διακυβεύματα για να αφήνονται στην τύχη ή στον ρηχό σχεδιασμό και πρωτίστως άλλων.
