Γράφει ο Ψυχολόγος-Σύμβουλος Γάμου Γιάννης Ξηντάρας *

Προφανώς οι σχέσεις δεν έχουν, ούτε θα μπορούσαν να έχουν, ένα manual εγχειρίδιο το οποίο θα μας καθοδηγούσε στην σωστή διαχείριση τους. Είναι κατά συνέπεια αναπόφευκτο οι σχέσεις μας συχνά να έχουν προβλήματα, μερικές φορές ανυπέρβλητα. Ωστόσο η εμπειρία , η κοινή λογική και πάνω απ’όλα η “χαμηλή περιεκτικότητα” σε εγωισμό είναι το πιθανότερο καλοί οδηγοί στο να αποφύγουμε ορισμένες σίγουρες κακοτοπιές!

Με γνώμονα τους 3 παραπάνω άξονες προτείνονται οι εξής βασικές κατευθύνσεις :

1.      Δεν μπορεί να φταίνε πάντα/μόνο οι άλλοι… Αυτό δεν είναι σχέση! Η σχέση προϋποθέτει δύο μέρη, αλληλένδετα. Άρα κάπου εκεί βρισκόμαστε και εμείς… Χρειάζεται ο καθένας να αναλάβει την ευθύνη του, το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί και όχι να το φορτώνει στον/ην άλλον/η, όσο κι αν αυτό μας βολεύει...

2.      Δεν μπορεί να περιμένουμε απ΄τον/την άλλον/η να κάνουν αυτοί το πρώτο βήμα-ούτε μπορούμε πάντα να κάνουμε το πρώτο βήμα εμείς! Μαζί ''τα κάνουμε'', μαζί πρέπει και να τα “μαζέψουμε”… («it makes two to tango!»). Η ανάληψη της πρωτοβουλίας σε μια κρίσιμη στιγμή της σχέσης είναι πολύ σημαντική και υπό μια έννοια τιμά αυτόν που την παίρνει, όμως και πάλι θα πούμε ότι δεν μπορεί αυτός/η που παίρνει την πρωτοβουλία να είναι πάντα ο/η ίδιος/α, γιατί προφανώς αυτό κάποια στιγμή κουράζει...

3.      Αφήστε έξω από το πρόβλημα τους γονείς σας!.. Όσο πιο μακριά τόσο καλύτερα - όσο περισσότερο ανακατεύονται τόσο το χειρότερο! Διαφορετικά οι δύο γίνονται έξι, με κίνδυνο οι έξι να γίνουν δώδεκα μετά γινόμαστε από δύο χωριά χωριάτες! Ίσως μία συμβουλή ενός φίλου να μπορεί να βοηθήσει, όμως θα λέγαμε καλύτερα όχι ενός γονέα: Οι γονείς σπάνια μπορούν να μείνουν ουδέτεροι σε τέτοια θέματα και ακόμα σπανιότερα αντέχουν αυτό που τους λέμε… και έτσι (ίσως και) άθελα τους αντί να βοηθήσουν ρίχνουν λάδι στη φωτιά!

4.      Αφήστε λίγο το” σίδερο να κρυώσει…”. Οι πρώτες ώρες (κάποιες φορές και οι πρώτες μέρες) δεν είναι καλοί σύμβουλοι στις αντιδράσεις μας… Πάρτε λίγο χρόνο, «πάρτε μία ανάσα», συλλογισθείτε, αναλογισθείτε, συμβουλευθείτε… και ύστερα μιλήστε: ήρεμα, όσο γίνεται, αν θέλετε να τα βρείτε. Αλλιώς με τις άμεσες, συχνά σπασμωδικές αντιδράσεις, το μόνο εύκολο είναι να τσακωθείτε βαθαίνοντας την κρίση ακόμα περισσότερο.

Ομολογουμένως, ''τι δύσκολες'' που είναι οι σχέσεις… Δύσκολες και υπέροχες! Και τι αδικία… Πόσο δύσκολα χτίζονται και πόσο εύκολα γκρεμίζονται! Για αυτό προσοχή στα θεμέλια…

*Ο Γιάννης Ξηντάρας είναι Ψυχολόγος-Σύμβουλος Γάμου, απόφοιτος Πανεπιστημίου Αθηνών και Strathclyde University. Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων και της Ελληνικής Προσωποκεντρικής και Βιωματικής Εταιρείας, επιστημονικός υπεύθυνος στο Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχολογικής Υποστήριξης “Επαφή”. 

Γράφει ο Αλέξανδρος Χουλιαράς

Παρασυρμένος από την όλη θρησκευτική κατάνυξη των ημερών είπα να καταθέσω κάποια στοιχεία από την θρησκευτικότητα των ανθρώπων των προβιομηχανικών κοινωνιών, που εκμετρούσαν το βίο τους στην κοινότητά τους και στην ενορία τους. 

Η ζωή του αγροίκου των βουνών εκπολιτιζόταν και προστατευόταν από τα διάφορα θρησκευτικά “δρώμενα και φανερώματα”. Γι΄ αυτό το λόγο εν οίκω είχε το εικονοστάσι του και εν δήμω τις εκκλησιές τα ξωκλήσια και τα εικονίσματα. 

Από την περιφέρεια του οικισμού του χωριού μου, όπως και κάθε χωριού, ξεκινούσαν ακτινωτά οι δρόμοι για τα χωράφια, τα λιβάδια, τα βοσκοτόπια και τα δάση. Στην αρχή κάθε στράτας υπήρχε κάποιο ξωκκλήσι ή εικόνισμα. Στο Κρίκελλο τούτους τους δρόμους βλογούσαν και σηματοδοτούσαν τέσσερα καλοφτιαγμένα ξωκλήσια κι άλλα τόσα γραφικά εικονίσματα. 

Το πρώτο εικόνισμα της φωτογραφίας είναι του Αγίου Φανουρίου και βρισκόταν στην αρχή της κεντρικής οδικής αρτηρίας του χωριού, που έφτανε μέχρι το Γαρδίκι και τα Πουγκάκια. Ήταν το “κόνισμα”, που ως νεολαίος γεωργοκτηνοτρόφος “προσκυνούσα” σχεδόν καθημερινά. Πριν εξήντα χρόνια ήταν ετοιμόρροπο και κάποια φορά το έσπρωξα λίγο και κατέρρευσε και τότε μέσα από τα ερείπια αποκαλύφτηκε μισός τρουβάς παλαιά νομίσματα, που για πολλά χρόνια οι διαβάτες έριχναν στη σχετική θυρίδα κι αυτά χάνονταν στις εσωτερικές ρωγμές του εικονίσματος.

Όλοι σταυροκοπιούνταν περνώντας από τα εικονίσματα. Μέχρι και ο αθυρόστομος περί αυτά μπάρμπα Μήτσος σταυροκοπιόταν ευλαβικά. Mια φορά, για κάποιο λόγο πήραν τις εικόνες απ΄ το εικόνισμα του Αη-Γιώργη κι όταν αυτός σταυροκοπήθηκε του λένε ειρωνικά: “Στις πέτρες έκανες το σταυρό σου, αφού δεν έχει εικόνες μέσα” κι αυτός λέει: “Κι αν δεν έχει εικόνες στον περδίκη μου εμένα”.

Μεταπολεμικά, εκτός απ΄ αυτά τα, τύπου οβελίσκου, εικονίσματα έφτιαχναν σε στρατηγικά σημεία των δρόμων στεγασμένα εικονίσματα, που λειτουργούσαν και σαν καταφύγια σε κακές καιρικές συνθήκες.

Η εποχή της φυσικής θρησκευτικότητας των ανθρώπων παρήλθε ανεπιστρεπτί και σήμερα κυριαρχεί η ιδιοτελής ή η δεισιδαιμονική θρησκευτικότητα. Για παράδειγμα εκατοντάδες κατότεχνες κατασκευές και κιτσαριά κοσμούν τις επικίνδυνες στροφές των δρόμων, όπου οι ατζαμήδες και απρόσεκτοι οδηγοί τιμούν τον προστάτη άγιο της βλακείας τους. Αυτούς τους σκουριασμένους γκαζοτενεκέδες κανένας θρησκόληπτος ή ιδιοτελής άρχοντας δεν ξηλώνει και οι πιστοί αρχόμενοι όχι μόνο δεν διαμαρτύρονται, αλλά πολλοί απ΄ αυτούς διερχόμενοι σταυροκοπιούνται ευλαβώς.

Εκτός από τους καζοτενεκέδες των δρόμων, ο λαός προσκυνά και τα πολιτικά εικονίσματα. Στο μπλε εικόνισμα λατρεύουν τον Καραμανλή, στο πράσινο σαλιαρίζουν με τον πρωτόκλητο ενός ανύπαρκτου σοσιαλισμού, τον Ανδρέα, στο μαύρο οπλομαχούν υπό τα όμματα του Χίτλερ και των ομογάλακτων εθνικών μας βρυκολάκων, στο κόκκινο εξομολογούνται στο Μαρξ και το Λένιν και τελευταία εμφανίστηκε δυναμικά το ροζέ εικόνισμα, το οποίο δεν έχει ακόμα εικόνες, ο λαός όμως σταυροκοπιέται λέγοντας: “Κι αν δεν έχει εικόνες στον περδίκη μου εμένα!”.

Mια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, τον Απρίλιο του 2013 στην Αθήνα ,έδωσε ο εκλιπών Βασίλης Πριόβολος(Καπετάν Ερμής),στο συγγραφέα κ.Βασίλη Χαλαστάνη.

Απόσπασμα αυτής της συνέντευξης που δόθηκε στο αίθριο της Χαριλάου Τρικούπη 43 θα διαβάσετε παρακάτω  στοιχεία για την ζωή και την δράση του "Ερμή"...

-Ο Άρης μια μικρή δύναμη είχε την προσωπική του φρουρά, τους λεγόμενους Μαυροσκούφηδες. Ένας απ’ αυτούς ήμουνα κι εγώ όταν συνάντησα τον Άρη για πρώτη φορά στη σύσκεψη στο Παπαρούσι Ευρυτανίας στις 6 Νοεμβρίου 1942. Εγώ πρώτα συνάντησα τον Άθω Ρουμελιώτη στο χωριό Άγραφα και ούτε είχα ακούσει ποτέ για τον Άρη.

Γεννήθηκα το 1918.

Τον Οκτώβριο του 1940 με βρήκε το τελεσίγραφο του Μουσολίνι στη Σχολή Εφέδρων Ανθυπολοχαγών της Σύρου. Έτυχε να έχω συμμαθητή μου το Γρηγόρη Λαμπράκη. Εκεί στη Σύρο πληροφορήθηκα ότι κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου η Σχολή έστελνε ένα άγημα στην Τήνο για να δώσει μεγαλύτερη αίγλη στη γιορτή της Παναγίας. Μόλις φτάσαμε στην Τήνο μια ομάδα από 12 αποφοιτήσαντες εφέδρους ανθυπολοχαγούς μεταξύ αυτών κι εγώ και ο Γρηγόρης Λαμπράκης, αφήσαμε τις αποσκευές μας στην προβλήτα κι εκείνη τη στιγμή αγκυροβόλησε το καταδρομικό Έλλη, το οποίο τορπιλίστηκε από τον Μουσολίνι, ενώ η πρώτη τορπίλη αστόχησε κι έσκασε στην προβλήτα μπροστά στα πόδια μας. Τότε ένας καλός κολυμβητής από την ομάδα μας βούτηξε στα νερά κι έβγαλε ένα κομμάτι της τορπίλης κι έδειξε από το μεγαλείο του Μουσολίνι, αυτού του δικτάτορα.

-Πώς βρεθήκατε από τη Σύρο στα Άγραφα; Πότε τελείωσε η θητεία σας και πού διοριστήκατε δάσκαλος;

Το 1939 διορίστηκα δάσκαλος προτού υπηρετήσω στο στρατό. Διορίστηκα στο συνοικισμό Σύχνικο που ανήκει στο χωριό Μοναστηράκι Αγράφων. Εκεί πρώτα ήταν ο Στέφανος ο Θάνος ένας περίφημος δάσκαλος και κομμουνιστής.

 -Εσείς τον κομμουνισμό που τον είχατε υιοθετήσει; Πού τον ασπαστήκατε; 

Στο Καρπενήσι, από μαθητής ακόμη, με τον Παπακαρυά Γυμνασιάρχη μου. Υπήρχαν άνθρωποι στο Μεσοπόλεμο στο Καρπενήσι που είχαν κομμουνιστικές ιδέες κι εγώ από μαθητής είχα ασπασθεί τέτοιες ιδέες.

Είχα αποφοιτήσει από τη Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία το 1939, όπως σα ξαναείπα και διορίστηκα στο Σύχνικο Αγράφων δάσκαλος. Από το Σύχνικο με κάλεσαν στο στρατό και με έστειλαν στη σχολή Σύρου. Όταν ακούσαμε για το τελεσίγραφο του Μουσολίνι και ότι κηρύχτηκε ο πόλεμος κατά των Ιταλών τον Οκτώβριο του 1940 στην Ήπειρο παρουσιαστήκαμε στον Σπηλιωτόπουλο τον διοικητή της Σχολής στη Σύρο μερικοί ομοϊδεάτες από τη σχολή και του ζητήσαμε να μας αποστείλει στο μέτωπο της Αλβανίας στα σύνορα της χώρας μας, γιατί ακούσαμε ότι υπήρχε τότε μεγάλη ζήτηση όχι μόνο από αξιωματικούς αλλά και από μαχητές. Σας συγχαίρω μας λέει ο Σπηλιωτόπουλος αλλά πήρα εντολή από το Υπουργείο Παιδείας να λειτουργήσει για ένα ακόμη χρόνο η σχολή γιατί έχει ανάγκη το μέτωπο στην Αλβανία από εκπαιδευμένους κι έτσι μας κράτησε μερικούς από εμάς για εκπαιδευτές για εκείνη τη χρονιά και όσους μπορούσε τούς έστειλε στο μέτωπο.

Πέρασε κι εκείνη η σχολική χρονιά και τον Απρίλιο του 1941 μπήκαν οι Χιτλερικοί στην Ελλάδα και έφτασαν στην Αθήνα. Μάθαμε ότι σε λίγο θα έρχονταν και στη Σύρο. Παρουσιαστήκαμε πάλι στο διοικητή Σπηλιωτόπουλο και του ζητήσαμε να μας επιτρέψει να χτυπήσουμε του Γερμανούς με όποιο τρόπο μπορούμε. Ο Σπηλιωτόπουλος με άλλους άρχοντες της Σύρου μας απάντησαν ότι θα ήταν μάταιος ο αγώνας μας και έτσι μας απέτρεψαν από πολεμικές ενέργειες. Ήρθαν οι Γερμανοί με αεροπλάνα και βομβάρδισαν το λιμάνι καταστρέφοντας όλα τα πλοία και τις βάρκες. Εμείς κατά το βραδάκι κατορθώσαμε όμως να βρούμε ένα μικρό πλοίο και να φύγουμε για τον Πειραιά, πριν φτάσουν οι Γερμανοί και παραλάβουν τη Σύρο.

Ήρθα στην Αθήνα και παρουσιάστηκα στο γραφείο του θείου μου του Γιώργου Καφαντάρη που καταγόταν από τη Φραγκίστα, ξάδελφος του πατέρα μου. Κι εκείνος τότε συσκέφτονταν με άλλους πολιτικούς πώς να πράξουν αφού η κατοχή είχε ολοκληρωθεί και στη Αθήνα και οι αλεξιπτωτιστές είχαν φύγει για την Κρήτη.

Μου λέει τότε ο θείος μου: Βασίλη εσύ να πας στο Καρπενήσι να δεις τους γονείς σου. Στη συνέχεια αφού είσαι αξιωματικός θα δεις πως θα πράξεις, για να αντιμετωπίσεις τη σκλαβιά που μας επιβλήθηκε.

Πράγματι πήγα στο Καρπενήσι όπου βρήκα τη Δημητράκη τον Μπακόλα που ήτανε γραμματέας του ΚΚΕ, ο πατέρας του δε ήτανε δάσκαλος στο χωριό μου τη Χρύσω, ο Θανάσης ο Μπακόλας, ένας περίφημος δάσκαλος, έκανε μαθητής σ’ αυτόν το δάσκαλο και ο πατέρας μου, εκεί διορίστηκε ο Θανάσης ο Μπακόλας και από εκεί μετά από 35 χρόνια έφυγε.

 Ο προπολεμικός κόσμος της Ευρυτανίας από πού πήρε αυτές τις διδαχές για τον κομμουνισμό, αφού η Ευρυτανία είναι απομονωμένη μέσα στα βουνά;

Στο Καρπενήσι υπήρχανε τέτοιοι άνθρωποι με τέτοιες ιδέες. Θυμάμαι μια φορά ότι κάναμε μια απεργία στο Γυμνάσιο δεν θυμάμαι με τι περιεχόμενο και με βρήκε ο Γυμνασιάρχης μου ο Παπακαρυάς και μου λέει: Καλά ορέ Βασίλη κι εσύ με τους κομμουνιστές; Είχα λάβει κι εγώ μέρος στην απεργία.

Πως ήταν η εκπαίδευση εκείνη την εποχή; Ήταν έξι χρόνια στο Δημοτικό και έξι στο Γυμνάσιο; Τότε γιατί έλεγαν ογδόη τάξη;

 Όχι ήταν έξι το Δημοτικό και έξι το Γυμνάσιο.

Ξαναγυρίζουμε στο ζήτημά μας. Επειδή ο Δημητράκης ο Μπακόλας με γνώριζε καλά μου λέει όταν επέστρεψα στο Καρπενήσι από τη Σύρο: Βασίλη θέλεις να γίνεις μέλος του ΚΚΕ; Κάλεσε και το Διευθυντή της Εφορίας Καρπενησίου Παπαδόπουλος Γεώργιος λεγότανε και το Διευθυντή του Δημοτικού Σχολείου τον Στρατίκη Σεραφείμ και μου λέει: Εσείς οι τρεις αποτελείτε τώρα τον πυρήνα του ΚΚΕ. Μου λένε τότε οι άλλοι δύο τα ίδια που μου είπε και ο θείος μου ο Γιώργος Καφαντάρης εργάσου τώρα εσύ, οργανώσου και προσπάθησε να βρούμε τρόπο να ελευθερώσουμε από τη σκλαβιά την πατρίδα μας. Εν τω μεταξύ δεν είχε ιδρυθεί ούτε το ΕΑΜ, το οποίο ιδρύθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941.

Εγώ τότε ήμουνα γεμάτος ενέργεια, δύναμη και όνειρα για το μέλλον, γιατί ήμουν πολύ νέος και είχα ακόμη πρόσφατες τις αναμνήσεις από τη ζωή μου στην Ακαδημία και στη Σχολή της Σύρου. Μου λέει ο Δημητράκης ο Μπακόλας: Δάσκαλος είσαι, οι άλλοι δάσκαλοι εδώ στην επαρχία Ευρυτανίας γυρίζουν τα χωριά και συγκεντρώνουν τη δεκάτη, δηλαδή το 1/10 των αγαθών και το διαθέτουν στους κατακτητές Ιταλούς. Πήρα τα διπλότυπα από τον Έφορα, για να εισπράξω τη δεκάτη από τα χωριά της Ευρυτανίας μέχρι και τα Άγραφα. Εμένα δεν το χωρούσε ο νους μου από τον χωριάτη της Ευρυτανίας να εισπράξω δεκάτη.

- Εσύ τώρα ήσουν στο Καρπενήσι με τα άλλα μέλη του ΚΚΕ. Θυμάσαι μέλη του ΚΚΕ από τα δικά μας χωριά των Απεραντίων. Θυμάσαι αν λ. χ. μέλος ο δάσκαλος Γιάννης Πάζιος από τα Τοπόλιανα;

 Ναι ήταν ο Γιάννης Πάζιος, ζει ακόμη, είναι 103 χρονών, τις προάλλες πήγαμε με μέλη της Πανευρυτανικής και τον επισκεφτήκαμε. Κατοικεί στην Κυψέλη, στη λεωφόρο Γαλατσίου. Πήγαμε με τον πρόεδρο Κώστα Παπαδόπουλο και τον Βασίλη Σιορόκο.

 Ήταν μέλος ο Μηλιάς και ο Μιχάλης Σταφυλάς;

 Ήταν ο Μηλιάς.

 Από την Πρασιά δεν θυμάμαι κανένα μέλος του ΚΚΕ.

 Δεν είχα ακούσει ποτέ ότι ήρθε ο Θανάσης Κλάρας στο Καρπενήσι την άνοιξη ή το φθινόπωρο του 1941. Εγώ μπήκα στο Καρπενήσι για πρώτη φορά με τον Άρη καβάλα στα άλογα τον Απρίλη του 1943 και πίσω μας δεν ξέρω πόσοι αντάρτες και μας υποδέχτηκε στο δρόμο προς την πλατεία η Ναυσικά η Φλέγκα η σύζυγος του Τάσου του Λευτεριά, του Βαγγέλη Παπαδάκη δηλαδή. Ούτε είχα ακούσει για τον Άρη Βελουχιώτη μέχρι τότε που είμαστε στο χωριό Κλειτσός και μας ενημέρωσε ο Δημήτρης Μπακόλας, ο γραμματέας της Αχτιδικής Επιτροπής του ΚΚΕ Καρπενησίου για τη σύσκεψη των αντάρτικων ομάδων του ΕΑΜ της Ρούμελης στο Παπαρούσι Ευρυτανίας στις 6 Νοεμβρίου 1942.

Ξεκίνησα για τη δεκάτη το φθινόπωρο του 1942 με εντολή του έφορα συμφώνησε και ο επιθεωρητής μέσης εκπαίδευσης και όπως έφθασα στα Άγραφα δεν έκοψα ούτε μια απόδειξη και τα δευτέρια ήταν άθικτα, εκεί μόλις έφθασα στα Άγραφα βλέπω μια ομάδα από αντάρτες να κινούνται πέρα – δώθε. Είχα συγγενείς εκεί την οικογένεια του παπά και την οικογένεια του Χρηστίδη. Μαθαίνω ότι αρχηγός των ανταρτών ήταν ο Άθως Ρουμελιώτης.

Ποιος ήταν ο Άθως, τι είχε σπουδάσει; τι δουλειά έκανε ως πολίτης; 

: Όταν ήμουνα στο Παπαρούσι στις 6 Νοεμβρίου 1942 άκουσα για πρώτη φορά να λέει ο Άρης όταν πήρε το λόγο και εξηγούσε το ρόλο που θα έχουν οι οργανωμένες αντάρτικες δυνάμεις του ΕΛΑΣ Ρούμελης και ποια θα είναι η στρατιωτική διοίκηση του ΕΛΑΣ από εδώ και στο εξής. Λέει λοιπόν τότε ο Άρης: Εγώ διατηρώ τη θέση του καπετάνιου, εδώ ανάμεσά μας έχουμε έναν υπολοχαγό τον οποίο εγώ προτείνω να τον έχουμε στη διοίκησή μας ως στρατιωτικό διοικητή του ΕΛΑΣ και  αυτός είναι ο Άθως ο Ρουμελιώτης με το ψευδώνυμο αυτό. Και είχε θέσει ρητά και το θέμα με το ψευδώνυμο να ξεχάσουμε το επώνυμο και το μικρό μας όνομα για να προστατέψουμε τις οικογένειές μας, όχι από τους κατακτητές αλλά από τους προδότες. Εκεί άκουσα πρώτη φορά για Έλληνες προδότες συνεργάτες των κατακτητών απ’ τον Άρη Βελουχιώτη στο Παπαρούσι, και πολιτικό καθοδηγητή, γιατί τριμελής ήταν τότε η διοίκηση του ΕΛΑΣ, τον Βασίλη Σαμαρινιώτη που το πραγματικό του όνομα ήταν Ανδρέας Τζήμας από τη Σαμαρίνα έναν εκλεκτό άνθρωπο και περίφημο ιδεολόγο, ο οποίος ήτανε νομικός και από τη γενικότερη μόρφωση που διέθετε ήταν ένας απ’ τους λίγους μπροστά στους ανάξιους και μικρόψυχους σαν τον Σιάντο και τον Ιωαννίδη δεν θα πω και τον Πέτρο τον Ρούσο, ο οποίος ήταν μορφωμένος αλλά ήταν κάτω από τις οδηγίες του Σιάντου και του Ιωαννίδη και ούτε μπορούσαν να αναμετρηθούν με το ηγετικό ανάστημα του Άρη Βελουχιώτη, γι’ αυτό τον μίσησαν απ’ την αρχή, Βασίλη, τον Άρη Βελουχιώτη κι εκείνος είχε τη μοναδική αδυναμία ότι δεν ήθελε να κόψει τον ομφάλιο λώρο με το ΚΚΕ ενώ δεν τους ήθελε καν. Αρκεί να σου πω ένα περιστατικό όταν πλησιάζανε τα γεγονότα στα Δεκεμβριανά με το Σαράφη πλέον, το Σαράφη τον πιάσαμε αιχμάλωτο στη Θεσσαλία το 1943, ο Άρης λοιπόν πλησίαζε κοντά στην Αθήνα και είπε στην ηγεσία του ΚΚΕ που αυτοί ήταν εκείνοι που εισηγήθηκαν και πρότεινε να μπουν στην Αθήνα με τον ΕΛΑΣ, ο οποίος είχε ανδρωθεί ως τότε, και όχι μόνο δεν του επέτρεψαν του ΕΛΑΣ να μπει στην Αθήνα αλλά δώσανε εντολή τάχα σαν κεντρική επιτροπή του ΕΛΑΣ, φτιάξανε κεντρική επιτροπή με πρόεδρο τον Σιάντο και με δυο καραβανάδες στρατηγούς τον Μάνδακα και τον Χατζημιχάλη και δώσανε εντολή στον Άρη και στον Σαράφη να πάνε στην Ήπειρο και να κυνηγάνε τα υπολείμματα του Ζέρβα, γιατί με τον Ζέρβα εμείς προηγούμενα είμαστε σε σύγκρουση.

Ξέρετε αν ο Ρουμελιώτης εργαζόταν στο τελωνείο του Πειραιά;

 Δεν ξέρω.

Τι δουλειά έκανε;

 Δεν τον ρώτησα. Τότε απαγορεύονταν οι ερωτήσεις.

Στα Άγραφα και πάλι. Εγώ ήμουν υπαρχηγός του Άθω στον ΕΛΑΣ. Όταν είδα τους αντάρτες που είχε μαζί του καμιά 40, δήλωσα ότι θέλω κι εγώ να καταταγώ. Δεν ξέρω από πού γνώριζε τον Άρη και που είχαν συναντηθεί. Πάντως ξέρω ότι δεν ήταν με τον Άρη στη Δομνίστα στις 7 Ιουνίου 1942. Ήταν όμως με τον Άρη στις 11 Ιουλίου 1942 όταν έγινε η επίθεση κατά του Μαραθέα στο Νέο Μοναστήρι Δομοκού.

 Άρα εσύ δεν πήγες στα Άγραφα το 1941 αλλά το 1942;

Το 1942 πήγα στα Άγραφα και συνάντησα τον Ρουμελιώτη.

 Πόσο καιρό πριν τη σύσκεψη στο Παπαρούσι γνώρισες εσύ τον Ρουμελιώτη; Ήταν μήνες πριν ή χρόνος ολόκληρος;

 Ήταν μήνες πριν.

 Άρα τον γνώρισες το 1942.

 Ναι το 1942 τον γνώρισα.

Ούτε για τον Άθω Ρουμελιώτη είχα ακούσει ούτε για τον Βελουχιώτη. Ορκίστηκα στον όρκο του αντάρτη που είχε μαζί του ο Ρουμελιώτης και τον είχε συντάξει ο Βελουχιώτης. Εγώ από το Καρπενήσι ξεκίνησα μόνος μου για τα Άγραφα. Αφού εντάχθηκα στην ομάδα φύγαμε και με τους αντάρτες περνούσαμε από πολλά χωριά. Στον Κλειτσό μας φώναξε ο Δημητράκης ο Μπακόλας να μας μεταφέρει το μήνυμα του Άρη Βελουχιώτη. Ο Άθως μέχρι τότε δεν μου είχε μιλήσει ποτέ για τον Άρη Βελουχιώτη. Εκεί το άκουσα αυτό το όνομα για πρώτη φορά. Ο Άθως ήξερε για τον Άρη αλλά εμένα δεν μου είπε ποτέ τίποτα. Εκεί λοιπόν σ’ αυτή τη συνάντηση με τον Δημητράκη τον Μπακόλα, όταν άκουσε ότι μας καλεί ο αρχηγός του ΕΛΑΣ σηκώθηκε ο Άθως και είπε: «Ποιος Άρης Βελουχιώτης; Κύριοι σύντροφοι, εγώ δεν παραδέχομαι για την Ρούμελη και ιδιαίτερα για την Ευρυτανία κανέναν πάνω από το κεφάλι μου. Εγώ έφτιαξα αυτή την αντάρτικη ομάδα εδώ του ΕΛΑΣ και δεν παραδέχομαι ούτε κανέναν Άρη Βελουχιώτη, ούτε κανέναν από οπουδήποτε και αν προέρχεται αυτή η πρόταση». Ο Δημητράκης ο Μπακόλας τον καθησύχασε και του λέει: «Αυτή είναι εντολή. Δεν ξέρω αν είσαι ή δεν είσαι μέλος του κόμματος και του κόμματος εντολή είναι και του ΕΑΜ». 

Στη Ζελενίτσα πήγαμε με τον Άθω, τον Καπλάνη, τον Τζαβέλα. Εκεί στα Άγραφα ο Άθως με ονόμασε Ερμή γιατί ήμουν πολύ γρήγορος στο περπάτημα. Εξ άλλου εκεί στα Άγραφα ζούσαν και ορισμένοι συγχωριανοί μου και δεν έπρεπε να ακούγεται το όνομά μου.

Στην εκτέλεση του Ζελενίτσα στην Πρασιά κλήθηκαν μάρτυρες. Με τον Άθω συσκεφτήκαμε και είπαμε ότι ήταν ένας από τους κλέφτες στα βουνά και είχε όπλο. Ο Άρης είχε πει ότι στα βουνά δεν μπορούσε να βρίσκονται δυο ειδών οπλισμένοι. Αφού ο Ζελενίτσας έφερε οπλισμό και δεν ανήκε στον ΕΛΑΣ έπρεπε να καταδικαστεί.

Ο Ρουμελιώτης δεν κολακεύτηκε στο Παπαρούσι από την πρόταση του Άρη και πάει εκεί στα έλατα που είχε στρατοπεδεύσει το τμήμα του ΕΛΑΣ Ευρυτανίας και λέει: «Ακούστε, σύντροφοι συμπολεμιστές μου, κάποιος Άρης Βελουχιώτης», άγνωστος για εκείνους, «κάποιος Άρης Βελουχιώτης, που διαφημίζεται και σαν Ταγματάρχης πυροβολικού, ετοιμάζεται να μας αφοπλίσει, για ποιους λόγους δεν κατάλαβα, αλλά τρέξτε να φύγουμε από δω». Δεν τον πίστεψαν οι περισσότεροι, τον ρώτησαν μάλιστα «ο Ερμής που είναι;». «Δεν ξέρω που είναι ο Ερμής», λέει, «αλλά εγώ αυτό αντιλήφθηκα και αυτό έχω να σας φέρω σαν μαντάτο από αυτή την συνάντηση με αυτόν που έχει το όνομα Άρης Βελουχιώτης. Και παρασέρνει καμιά εικοσαριά και φεύγει προς την κατεύθυνση όπου ήξερε αυτός ότι είναι η έδρα του Ζέρβα...». Μετά από καιρό και με ενέργειες δικές μας επέστρεψαν ορισμένοι απ’ τους αντάρτες του Ρουμελιώτη πάλι πίσω στον Άρη...

Στο Παπαρούσι ο Άθως άντεξε μέχρι εκεί που μίλησε ο Άρης και μετά αποχώρησε.Έκανε τάχα πως δεν γνώριζε τον Άρη.Πήγε στον Ζέρβα και ζήτησε ασυλία.

Ο Ζέρβας τον δέχτηκε και του είπε να πάει όπου θέλει στην περιοχή κοντά εκεί που ελεγχόταν από τον ΕΔΕΣ.

Γνωρίζω τα ονόματα των μαυροσκούφηδων.

Δεν γνωρίζω τίποτε για τη μάχη στην Κορομηλιά Ραφτοπούλου, δεν ήμουν εκεί. Εγώ ήμουνα στην Ήπειρο με τον Άρη το 1943.

Μετά το Παπαρούσι, όταν ο Άρης πληροφορήθηκε την αποστασία του Ρουμελιώτη,  οργάνωσε τη διοίκηση του ΕΛΑΣ Ευρυτανίας και διόρισε εμένα διοικητή, καπετάνιο τον Διάκο (πρώτος ξάδελφος του δικηγόρου Παπαδόπουλου από το Καρπενήσι) και εκπρόσωπο του ΕΑΜ το δικηγόρο Λουκά Καθούλη από το Δαδί με το ψευδώνυμο Αριστείδης ο Δίκαιος, αυτή ήταν η διοίκηση του αρχηγείου Ευρυτανίας μετά το Παπαρούσι με εντολή του Άρη.

Εγώ ήμουν ο επικεφαλής των στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Η πρώτη μάχη έγινε στη Βίνιανη Ευρυτανίας. 

Μετά το Γοργοπόταμο ο Ζέρβας δεν ήξερε τίποτε άλλο παρά εγκληματικές πράξεις να κάνει συνεργαζόμενος και με έναν αξιωματικό της αεροπορίας ονόματι Κουτσοκώστας από τα Τοπόλιανα Ευρυτανίας. Ισχύουν όσα γράφονται για επιστολή του Ρουμελιώτη που κόμισε στον Ζέρβα ο Δημήτρης Κουτσοκώστας στις 13 Νοεμβρίου 1942 στο Κερασοχώρι ότι τάχα ο Βελουχιώτης σχεδίαζε τη δολοφονία του Ζέρβα. 

Δώσαμε μάχη στη θέση Σούιλα Χρύσου και σκοτώσαμε Ιταλούς στις 4 Δεκεμβρίου 1942 και μετά οι Ιταλοί έκαψαν το χωριό Χρύσω στις 7 Δεκεμβρίου. Έπειτα οι Ιταλοί επέστρεψαν πίσω στη βάση τους. Ο Κουτσοκώστας συνελήφθη από τον Τζαβέλα στις 23 Δεκεμβρίου 1943 και θανατώθηκε.