Με έθιμα και παραδόσεις που έχουν τις ρίζες τους βαθιά πίσω στο χρόνο, ετοιμάζονται όλες οι περιοχές της Ελλάδας να υποδεχτούν τη γέννηση του Χριστού.
Πόλεις και χωριά σε όλη τη χώρα "στολίστηκαν", φωτίστηκαν και οι προετοιμασίες για την άφιξη της πιο χαρούμενης γιορτής της Χριστιανοσύνης "ντύνονται" με μελωδίες και παίρνουν άρωμα από τις κουζίνες των νοικοκυριών.
"Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου.
Για βγήτε, δέτε, μάθετε, που ο Χριστός γεννάται.
Γεννιέται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα.
Το γάλα τρών’ οι άρχοντες, το μέλι οι αφεντάδες.
Ανοιξ’ αφέντημ’ άνοιξε την αργυρή σακούλα, κι αν έχει γρόσια, δώσ’ μου τα, φλουριά μη τα λυπάσαι."
"Τσιγαρίθρες", λουκάνικα, "μπουμπάρια", "χριστόψωμα" "βασιλόψωμα" "βασιλοκουλούρες", μπακλαβάδες και πολλά κάλαντα είναι γεμάτα τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά στην Ευρυτανία. Τα έθιμα ξεκινούν από την παραμονή των Χριστουγέννων και ολοκληρώνονται μετά την Πρωτοχρονιά. Ξεκινούν με την "χοιροσφαγή" αλλά και τον τρόπο με τον οποίο σφάζουν τα γουρούνια και φτάνει μέχρι το "πάντρεμα της φωτιάς". Συνοδεύονται με γλέντι, με κάλαντα και αρκετά μεγάλο τελετουργικό.
Στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας και του Δομοκού της Παρνασσίδας και της Δωρίδας η "σφαγή των χοίρων" η λεγόμενη "χοιροσφαγή" παίρνει ένα εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Σχεδόν σε κάθε σπίτι υπάρχει γουρούνι. Οι κάτοικοι και οι προσκεκλημένοι σε ομάδες ξεκινούν το σφάξιμο από σπίτι σε σπίτι. Μάλιστα προσδίδουν ένα τελετουργικό στην "χοιροσφαγή". Όταν τελειώσουν όλους του χοίρους της γειτονιάς αρχίζει το γλέντι ενώ την ίδια ώρα οι νοικοκυρές ξεκινούν να φτιάξουν λουκάνικα "τσιγαρίθρες" και "μπουμπάρια". Σε ένα μεγάλο καζάνι ρίχνουν τμήματα από το λίπος του χοίρου που έχει και κομμάτια κρέας πάνω του, το βάζουν στη φωτιά και αυτό αρχίζει να λιώνει. Συλλέγουν το ρευστό λίπος σε δοχεία και ότι απομένει στο τέλος είναι "τσιγαρίθρες". Το "σβήνουν" με καλό κρασί και είναι από τους πρώτους μεζέδες στο γλέντι.
Τα πνευμόνια, και την σπλήνα και άλλα εντόσθια μαζί με πράσο, ρύζι και μυρωδικά οι νοικοκυρές στη Φθιώτιδα τα χρησιμοποιούν για να φτιάξουν "μπουμπάρια". Όλη αυτή την μάζα την περνούν μέσα σε ένα έντερο και στη συνέχεια τα βράζουν για αρκετή ώρα. Από κει και μετά μεταφέρονται στο φούρνο για να ροδοκοκκινίσουν και αποτελούν έναν πρώτης τάξεως μεζέ για τις επόμενες μέρες.
Τα ξημερώματα των Χριστουγέννων σε ορισμένες περιοχές όπως σε αυτές της Ευρυτανίας το "τσικνίζουν". Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας τα ξημερώματα των Χριστουγέννων ανάβουν τις φωτιές και πριν ακόμα βγει ο ήλιος έχουν ήδη στήσει το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι με χοιρινά και μεζέδες.Στα χωριά της δυτικής Φθιώτιδας τα ξημερώματα των Χριστουγέννων συνηθίζουν να "αρραβωνιάζουν τη φωτιά". Οι νοικοκυρές τοποθετούν στο τζάκι ένα πολύ μεγάλο ξύλο και εκείνη την ώρα σύμφωνα με την παράδοση ό,τι ζητήσεις μπορεί να γίνει. Βεβαίως αυτό που θα ζητήσεις πρέπει να αφορά στα παιδιά και όχι στους παντρεμένους.
Είτε με καρύδια που είναι επικρατέστερο είτε με αμύγδαλα κάθε σπίτι στην Ρούμελη έχει το μπακλαβά του. Υπάρχει μάλιστα ανταγωνισμός στις νοικοκυρές για το ύψος που θα έχει το γλυκό τους, το μέγεθος του ταψιού που θα χρησιμοποιήσουν ενώ τις προηγούμενες ημέρες το ξενύχτι είναι δεδομένο για να ανοίξουν τα χειροποίητα "φύλλα".
Μέσα σε όλα τα άλλα ξεχωρίζουν το "βασιλόψωμο" και οι "βασιλοκουλούρες" που τρώγονται ανήμερα του Αγίου Βασιλείου, αφού από τον Αϊ Βασίλη πήρε το όνομά του. Σε ορισμένες περιοχές εκτός από αλεύρι οι νοικοκυρές βάζουν μέσα ρεβύθι αλεσμένο, ή ακόμη και ντόπιο καλαμπόκι. Βάζουν μέσα βασιλικό και μυρωδικά και πάνω του δημιουργούν διάφορα σχήματα και παραστάσεις οι οποίες έχουν σχέση με την καθημερινότητα. Αφορούν είτε στην παραγωγή και τα χωράφια, είτε στην υγεία και τα ακίνητα είτε στην οικογένεια. Μετά το ψήσιμο του είναι έτοιμο να κοπεί, την ώρα του φαγητού, το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς.
